- YURT DIŞI ÇIKIŞ YASAĞI NEDİR?
Yurt dışı çıkış yasağı, Türkiye’de ceza soruşturması veya kovuşturması sırasında, şüpheli veya sanıkların yurtdışına çıkmalarını engelleyen bir adli kontrol tedbiridir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 109/3-a maddesi uyarınca, mahkeme veya sulh ceza hakimi tarafından, tutuklama yerine uygulanabilecek bir alternatif olarak konulabilir. Bu tedbir, kişinin kaçma, saklanma, delil karartma veya tanık üzerinde baskı kurma gibi şüpheleri ortadan kaldırmayı amaçlar .
- 🔍 Hangi Durumlarda Uygulanır?
Yurt dışı çıkış yasağı, şüpheli veya sanığın:
- Kaçma veya saklanma şüphesi,
- Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme girişimi,
- Tanık veya mağdur üzerinde baskı kurma,
- Suçu tekrar etme riski,
gibi durumların varlığı halinde uygulanabilir .
⚖️ Hangi Suçlarda Verilebilir?
Yurt dışı çıkış yasağı, her tür suç için uygulanabilir. Ancak özellikle şu suçlarda daha sık başvurulmaktadır:
Kasten öldürme,
Cinsel saldırı,
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti,
Terör ve anayasal düzene karşı suçlar,
Kaçakçılık suçları,
Dolandırıcılık .
Bu suçlarda, kuvvetli suç şüphesi ve kaçma riski gibi unsurların varlığı halinde, yurt dışı çıkış yasağı kararı verilebilir.
🛂 Pasaport Alınabilir mi?
Yurt dışı çıkış yasağı olan kişiler, pasaport alamazlar. Pasaport Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca, mahkeme tarafından yurt dışına çıkışları yasaklananlara pasaport veya seyahat belgesi verilmesi yasaktır. Bu durum, mevcut pasaportların yenilenmesini de kapsar .
📌 Yasağın Öğrenilmesi
Kişi, hakkında yurt dışı çıkış yasağı olup olmadığını e-Devlet üzerinden veya ilgili ilin Emniyet Müdürlüğü’ne başvurarak öğrenebilir. Ancak, soruşturma dosyasında gizlilik kararı varsa, e-Devlet üzerinden bu bilgiye erişim mümkün olmayabilir .
❌ Kıbrıs’a Seyahat
Kıbrıs, Türkiye’den bağımsız bir ülke olduğundan, yurt dışı çıkış yasağı olan kişiler Kıbrıs’a da seyahat edemezler. Bu durum, yurt dışı çıkış yasağının kapsamına girer .
🔄 Yasağın Kaldırılması
Yurt dışı çıkış yasağı, belirli bir süreyle sınırlıdır ve süresi dolduğunda kendiliğinden kalkar. Ancak, kişi veya Cumhuriyet Savcısı, yasağın kaldırılması için talepte bulunabilir. Mahkeme, talebi değerlendirerek karar verir .
📌 Önemli Notlar
- Yurt dışı çıkış yasağı, sadece ceza soruşturması ve kovuşturması kapsamında uygulanabilir.
- Vergi borcu nedeniyle yurt dışı çıkış yasağı konulması mümkün değildir.
- Yurt dışı çıkış yasağı, kişinin seyahat özgürlüğünü kısıtlayan bir tedbirdir ve yalnızca gerekli hallerde uygulanmalıdır.
- YURT DIŞINA ÇIKIŞ YASAĞI KARARI VERMEYE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Yurt dışına çıkış yasağı kararı vermeye yetkili mahkeme, soruşturma aşamasında sulh ceza hakimi, kovuşturma aşamasında ise davaya bakan ceza mahkemesidir. Bu yetkiler Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 109. maddesi kapsamında düzenlenmiştir.
Aşamalarına Göre Yetkili Makamlar:
- Soruşturma aşamasında:
- Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hâkimi bu kararı verir.
- Kovuşturma (dava) aşamasında:
- Yargılamayı yürüten ceza mahkemesi (asliye ceza, ağır ceza gibi) karar verebilir.
Özetle:
| Aşama | Yetkili Merci |
| Soruşturma | Sulh Ceza Hakimliği |
| Kovuşturma | Davaya bakan Ceza Mahkemesi |
Yurt dışı çıkış yasağı, tutuklamaya alternatif bir adli kontrol tedbiri olarak değerlendirildiğinden, sadece hakim veya mahkeme kararıyla uygulanabilir.
- YURT DIŞINA ÇIKIŞ YASAĞI KARARI VERİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR?
Yurt dışına çıkış yasağı kararı verilmesi için gerekli şartlar, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 109 kapsamında düzenlenen adli kontrol tedbirlerinin uygulanma koşullarına dayanır. Bu tedbirin amacı, kişinin kaçmasını, delilleri yok etmesini ya da adli süreci olumsuz etkilemesini önlemektir.
✅ Yurt Dışına Çıkış Yasağı Kararı Verilebilmesi İçin Gerekli Şartlar:
- Suçun türü ve ağırlığı:
- Yasağın konulabilmesi için kişi hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen suçun CMK 100. maddesindeki tutuklama sebeplerini taşıması gerekir.
- Özellikle kaçma şüphesi doğuran suçlar (örneğin ağır cezalı suçlar) bu kapsamda değerlendirilir.
- Kuvvetli suç şüphesinin varlığı:
- Kişinin suç işlediğine dair makul ve somut deliller bulunmalıdır.
- Kaçma, saklanma veya delil karartma riski:
- Şüpheli ya da sanığın yurt dışına çıkarak yargılamadan kaçma ihtimali varsa,
- Delilleri yok etme ya da tanıkları etkileme riski bulunuyorsa, bu tedbir uygulanabilir.
- Orantılılık ilkesi:
- Yurt dışı çıkış yasağı, orantılı bir tedbir olmalı, daha hafif önlemlerle amaç sağlanamıyorsa uygulanmalıdır.
- Tutuklama yerine uygulanabilir olması:
- Bu tedbir, tutuklama yerine uygulanabilen bir adli kontrol türü olduğundan, mahkeme ya da hâkim, kişinin tutuklanması yerine daha hafif olan bu tedbiri tercih edebilir.
❗️Ek Bilgi:
- Tedbir belirli süreli olarak uygulanır.
- Gerektiğinde kaldırılabilir veya süresi uzatılabilir.
- Tedbirin uygulanması için savcının talebi ve hakimin/mahkemenin kararı gereklidir.
- HANGİ SUÇLAR AÇISINDAN YURT DIŞI ÇIKIŞ YASAĞI VERİLEBİLİR?
Yurt dışı çıkış yasağı, teorik olarak her türlü suç açısından verilebilir, çünkü bu tedbirin uygulanması suçun türüne değil, kişinin kaçma, saklanma veya delil karartma riski taşıyıp taşımadığına bağlıdır. Ancak, uygulamada bu tedbire özellikle bazı ağır veya organize suçlarda daha sık başvurulmaktadır.
⚖️ Uygulamada Sıkça Yurt Dışı Çıkış Yasağı Verilen Suçlar:
- Ağır Ceza Gerektiren Suçlar:
- Kasten öldürme (TCK 81)
- Cinsel saldırı / çocuk istismarı (TCK 102, 103)
- Yağma (gasp) (TCK 148)
- Uyuşturucu Suçları:
- Uyuşturucu madde imal ve ticareti (TCK 188)
- Uyuşturucu kullanımı ve bulundurma durumlarında da verilebilir (TCK 191)
- Ekonomik Suçlar:
- Nitelikli dolandırıcılık (TCK 158)
- Resmi belgede sahtecilik (TCK 204)
- Vergi kaçakçılığı (VUK 359)
- Kaçakçılık ve Örgütlü Suçlar:
- Göçmen kaçakçılığı (TCK 79)
- İnsan ticareti (TCK 80)
- Silahlı örgüt üyeliği (TCK 314)
- Terör ve Anayasal Düzene Karşı Suçlar:
- Terör örgütü propagandası (TMK 7/2)
- Anayasayı ihlal, hükümeti devirmeye teşebbüs (TCK 309, 311)
❗️Önemli Not:
- Suçun ağırlığı tek başına yeterli değildir; kaçma veya adli süreci engelleme riski varsa, bu tedbir uygulanır.
- Hafif suçlarda da kişi yurt dışına kaçma eğilimindeyse bu tedbir uygulanabilir.
- YURT DIŞI ÇIKIŞ YASAĞI NASIL KALDIRILABİLİR?
✳️ Yurt Dışı Çıkış Yasağı Nasıl Kaldırılır?
1. Talepte Bulunulması Gerekir
- Şüpheli, sanık veya avukatı, yasağın kaldırılması için dilekçe ile başvuruda bulunabilir.
- Başvuru, yasağı koyan sulh ceza hâkimliğine (soruşturma aşamasında) veya ilgili ceza mahkemesine (kovuşturma aşamasında) yapılır.
2. Cumhuriyet Savcısı da Talepte Bulunabilir
- Savcı, gerekli gördüğü hallerde yasağın kaldırılmasını kendiliğinden de isteyebilir.
3. Gerekçelendirme Şarttır
- Talepte:
- Suçun ağırlığına göre yasağın orantısız kaldığı,
- Kaçma veya delil karartma riskinin kalmadığı,
- Kişinin yurtdışına çıkmasının zorunlu nedenleri (tedavi, eğitim, iş, vb.)
gibi gerekçeler açık ve somut şekilde belirtilmelidir.
4. Mahkemenin Değerlendirmesi
- Mahkeme veya hâkim, mevcut delil durumunu, kaçma riskini ve başvurunun gerekçelerini değerlendirerek ya yasağı kaldırır, ya da devamına karar verir.
5. Karara İtiraz Hakkı
- Mahkemenin yasağı kaldırmaması halinde, üst mahkemeye itiraz edilebilir.
🔁 Geçici Olarak Yurt Dışına Çıkma İzni Alınabilir mi?
Evet. Yasak tamamen kaldırılamıyorsa, kişi belirli bir süre ve amaçla yurt dışına çıkmak için geçici izin talebinde bulunabilir. Bu durumda:
- Gidiş-dönüş tarihleri,
- Seyahat nedeni,
- Davranış güvencesi gibi bilgiler sunulmalıdır.
📄 Özet
| Adım | Açıklama |
| 1 | Dilekçe ile mahkemeye başvuru |
| 2 | Savcılık veya avukat aracılığıyla talep |
| 3 | Mahkeme değerlendirmesi |
| 4 | Karar verilir (kaldırma/red) |
| 5 | Reddedilirse itiraz yolu açık |
İLETİŞİMİNİZ HALİNDE ANTORYUM HUKUK BÜROSU ve CEZA AVUKATI ÇALIŞANLARI OLARAK CEZA DOSYALARINIZDA; SORUŞTURMA AŞAMASINDAN MAHKEME SÜRECİNE KADAR HER AŞAMADA SİZİ TEMSİL ETMEYE VE HUKUKİ DESTEK ve DANIŞMANLIK HİZMETİ SUNMAYA HAZIRIZ. ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK AVUKAT-MÜVEKKİL ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYOR, VEKİLLE DUYULAN GÜVENİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRMEK İSTİYORUZ.
DETAYLI BİLGİ İÇİN İLETİŞİM:☎️ 0534-419-19-91
