SAĞIR VE DİLSİZLERİN CEZA SORUMLULUĞU – AV. RIDVAN ÖNAY – ☎️0534-419-19-91

SAĞIR VE DİLSİZLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU NEDİR?

Sağır ve dilsizlerin cezaî sorumluluğu, Türk Ceza Hukuku’nda özel olarak düzenlenmiştir. Bu kişiler, işledikleri fiiller nedeniyle tamamen sorumsuz sayılmazlar; ancak cezai sorumlulukları bazı koşullara ve sınırlamalara tabidir. Aşağıda bu konuyu detaylı şekilde inceleyelim:

1. Temel Hukuki Dayanak:

Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 33’e göre:

Madde 33 – Sağır ve dilsizlerin ceza sorumluluğu, fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmuş olup olmamasına göre belirlenir.

On sekiz yaşından küçük sağır ve dilsizlerin cezai sorumlulukları çocuklar gibi değerlendirilir.
On sekiz yaşından büyük sağır ve dilsizler için ceza indirimi öngörülür.

2. Yaş Kriterine Göre Ceza Sorumluluğu:

a) 18 Yaşından Küçük Sağır ve Dilsizler:

TCK m. 33/1 uyarınca çocuk hükmünde sayılırlar.
Bu kişiler hakkında, TCK’nın 31. maddesinde yer alan çocukların ceza sorumluluğu hükümleri uygulanır.
Yani yaşlarına göre tam veya eksik ceza ehliyeti olup olmadığına bakılır.

b) 18 Yaşını Doldurmuş Sağır ve Dilsizler:

Cezai sorumlulukları vardır, ancak indirimli sorumluluk söz konusudur.
TCK m. 33/2’ye göre: Sağır ve dilsizlerin gelişim düzeyleri dikkate alınarak cezalarında indirim yapılabilir.
Mahkeme, failin psikososyal gelişimini ve fiilin algılanmasını değerlendirmek için adli tıp raporu, uzman görüşleri gibi delillere başvurur.

3. Gelişim Durumu İncelemesi:

Sağır ve dilsiz bireylerin eğitim düzeyleri, dil becerileri (işaret dili dâhil), olayları algılama ve değerlendirme yetenekleri dikkate alınır.
İfade alma ve yargılama süreçlerinde mutlaka işaret dili bilen uzman, tercüman veya eğitimli kişi bulundurulması gerekir.

4. Uygulamada Karşılaşılan Durumlar:

Sağır ve dilsiz bireyin, işlediği suçu anlayıp anlayamadığı;
Kendini savunma becerisi;
Toplumsal gelişim seviyesi, ceza sorumluluğunun tam mı, eksik mi olacağını belirler.

5. Cezanın İndirilmesi (TCK m. 33/2):

Eğer mahkeme, sağır ve dilsizin gelişim düzeyinin ceza sorumluluğunu etkilediğine kanaat getirirse, cezada indirime gidilebilir.
Bu indirim TCK m. 62’deki takdiri indirim dışında, özel bir indirime dayanmaktadır.

Özetle:

Tam ceza sorumsuzluğu yoktur.
18 yaş altı olanlar çocuk gibi değerlendirilir.
18 yaş üstü olanlar ise indirimli sorumluluk kapsamında değerlendirilir.
Uygulamada, kişinin psikososyal gelişimi, olayları algılayabilme ve irade yeteneği, cezanın belirlenmesinde kilit rol oynar.

SAĞIR VE DİLSİZLER HAKKINDA UYGULANACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ NELERDİR?

Sağır ve dilsizler hakkında uygulanacak güvenlik tedbirleri, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) özellikle ceza sorumluluğunu azaltan veya ortadan kaldıran haller kapsamında düzenlenmiştir. Bu kişiler, bazı durumlarda cezalandırılmak yerine veya ceza yanında güvenlik tedbirlerine tabi tutulabilirler.

🔐 SAĞIR VE DİLSİZLER HAKKINDA UYGULANABİLECEK GÜVENLİK TEDBİRLERİ

1. TCK m. 57 – Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri

Her ne kadar sağır ve dilsiz olmak tek başına bir akıl hastalığı olmasa da, eğer kişi:

Sağır ve dilsizliğine ek olarak zeka geriliği, algı ve irade bozukluğu yaşıyorsa,
Cezai sorumluluğu tamamen kaldırılmış veya önemli ölçüde azalmış ise,

mahkeme tarafından tedavi amacıyla güvenlik tedbiri uygulanmasına karar verilebilir.

🔹 Bu durumda: Kişi, cezaevine gönderilmez.
🔹 Yerine: Sağlık kurumunda tedavi görmesi için mahkeme tarafından bir sağlık kuruluşuna yerleştirilir.

2. TCK m. 33 ile Bağlantı: Gelişim Geriliği Durumunda

18 yaşından büyük sağır ve dilsiz bir kişinin psikososyal gelişimi ceza sorumluluğunu büyük ölçüde etkiliyorsa, cezaya ek olarak veya ceza yerine bazı tedbirler uygulanabilir.

Örnek Güvenlik Tedbirleri:

Tedbir Türü	Açıklama
Eğitim ve Rehabilitasyon Tedbiri	Sağır ve dilsiz bireyin eğitilmesi, dil gelişiminin desteklenmesi, toplumsal uyumunun artırılması için uygun kurumlara yönlendirme.
Gözetim Altında Bulundurma	Sürekli gözetim altında kalmaları, toplum güvenliği açısından önem taşıyorsa belirli kurumlarda veya aile denetiminde gözetim uygulanabilir.
Denetimli Serbestlik	Ceza verilse bile infazı denetimli serbestlik altında yapılabilir; bu süreçte kişiye sosyal hizmetler, iletişim eğitimi sağlanabilir.
Koruma Amaçlı Kurumlara Yerleştirme	Ağır gelişim bozukluğu olan bireyler, topluma zarar vermemeleri için koruma altına alınabilir (TCK m. 57 kapsamında).

3. Çocuk Sağır ve Dilsizler Açısından (18 yaş altı):

Çocuk Koruma Kanunu kapsamında, suç işleyen çocuk sağır ve dilsizler hakkında:
- Danışmanlık,
- Eğitim programlarına katılım,
- Sağlık ve rehabilitasyon hizmetleri,
- Kurum bakımına yerleştirme gibi çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

⚖️ Uygulamada Önemli Noktalar:

Mahkeme, güvenlik tedbiri kararı verirken adli tıp raporları, psikolog ve pedagog görüşleri, iletişim becerileri ve zihinsel gelişim düzeyi gibi unsurları dikkate alır.
Tedbirler süreli olabilir ve düzenli aralıklarla gözden geçirilir.

🔎 Özet:

Sağır ve dilsiz bireyler hakkında uygulanabilecek başlıca güvenlik tedbirleri:

Tedavi ve rehabilitasyon amaçlı kurumlara yerleştirme (TCK m. 57),
Eğitim desteği ve gözetim,
Denetimli serbestlik uygulamaları,
Çocuk ise, özel koruyucu ve destekleyici çocuk tedbirleri.

Bu tedbirlerin amacı, bireyin topluma kazandırılması ve toplum güvenliğinin sağlanmasıdır.

SAĞIR VE DİLSİZLER HAKKINDA VERİLECEK CEZA NEDİR?

Sağır ve dilsizler hakkında verilecek ceza, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) özel hükümlerle düzenlenmiştir. Bu kişilere ceza verilip verilmeyeceği, verilecekse ne kadar olacağı, yaşlarına ve gelişim düzeylerine göre değişir.

⚖️ 1. TCK MADDE 33 – Sağır ve Dilsizlerde Ceza Sorumluluğu

Bu maddeye göre cezalandırmada iki ayrı durum vardır:

🔹 1.1. 18 Yaşından Küçük Sağır ve Dilsizler:

TCK m. 33/1:

“Fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmamış sağır ve dilsizler hakkında çocuklara özgü ceza sorumluluğu hükümleri uygulanır.”

🔸 Yani:

12-15 yaş arası ise: Cezai sorumluluğu olmayabilir veya azaltılabilir (kişisel gelişimine göre).
15-18 yaş arası ise: İndirime tabi ceza verilir.

📌 Uygulanacak hükümler: TCK m. 31/1 ve 31/2
Cezada yarı oranında veya dörtte bir oranında indirim yapılır.

🔹 1.2. 18 Yaşından Büyük Sağır ve Dilsizler:

TCK m. 33/2:

“Fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmuş sağır ve dilsizlerin gelişim düzeyleri dikkate alınarak, TCK m. 31/2’deki ceza indirimi uygulanabilir.”

🔸 Yani:

Mahkeme, kişinin psikososyal gelişimini değerlendirir.
Eğer gelişim düzeyi yeterli değilse, ceza dörtte birden dörtte üçe kadar indirilebilir.

📌 TCK m. 31/2’deki indirim oranı burada da uygulanabilir.

🔍 2. CEZANIN BELİRLENMESİNDE DİKKATE ALINACAK HUSUSLAR:

Kriter	Açıklama
Gelişim Düzeyi	Suçu anlama ve yönlendirme yeteneği.
İfade Becerisi	Kendini ifade edip savunabilme.
Dil Eğitimi	İşaret dili bilgisi ya da eğitim düzeyi.
Adli Tıp Raporu	Psikolojik ve zihinsel değerlendirme sonuçları.

➡️ Bu unsurlar cezayı tamamen ortadan kaldırmaz, ancak azaltabilir.

🧾 Örnek:

🔹 Diyelim ki 20 yaşında sağır ve dilsiz bir birey kasten yaralama suçunu işledi.

Normalde ceza: 1 yıl – 3 yıl hapis.
Eğer kişinin gelişim düzeyi düşükse:
- Ceza örneğin 1 yıl yerine 6 ay hapis olabilir.

❗️ NOT:

Sağır ve dilsiz olmak, tek başına ceza indirimi sebebi değildir.
Adli merciler, özel değerlendirme yaparak ceza verir veya indirime gider.
Ceza verilse dahi, denetimli serbestlik, eğitim zorunluluğu gibi alternatifler de uygulanabilir.

📝 Özet:

Yaş	Ceza Durumu
< 12 yaş	Ceza verilmez.
12-15 yaş	Gelişime göre kısmen sorumlu, cezada önemli indirim.
15-18 yaş	Ceza verilir, ancak indirime gidilir.
> 18 yaş	Ceza verilir; gelişim durumu uygunsa indirime gidilebilir.

SAĞIR VE DİLSİZLERE HANGİ CEZA VERİLİR?

Fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmamış olan çocuklara ilişkin hükümleri, on beş yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında; on iki yaşını doldurmuş olup da on beş yaşını doldurmamış olanlara ilişkin hükümleri, on beş yaşını doldurmuş olup da on sekiz yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında; on beş yaşını doldurmuş olup da on sekiz yaşını doldurmamış olanlara ilişkin hükümleri, on sekiz yaşını doldurmuş olup da yirmi bir yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında da uygulanır.

İLETİŞİMİNİZ HALİNDE ANTORYUM HUKUK BÜROSU ve CEZA AVUKATI ÇALIŞANLARI OLARAK CEZA DOSYALARINIZDA; SORUŞTURMA AŞAMASINDAN MAHKEME SÜRECİNE KADAR HER AŞAMADA SİZİ TEMSİL ETMEYE VE HUKUKİ DESTEK ve DANIŞMANLIK HİZMETİ SUNMAYA HAZIRIZ. ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK AVUKAT-MÜVEKKİL ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYOR, VEKİLLE DUYULAN GÜVENİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRMEK İSTİYORUZ.