- KAMU DAVASI NEDİR?
Kamu davası, toplumun genel düzenini, güvenliğini ve kamu yararını ilgilendiren bir suç işlendiğinde devlet (cumhuriyet savcısı) tarafından açılan ceza davasıdır. Suçun mağduru birey olsa bile, suçun aynı zamanda topluma zarar verdiği kabul edilir ve bu nedenle devlet, suçluyu cezalandırmak için harekete geçer.
Kamu Davasının Özellikleri:
- Savcı tarafından açılır: Mağdurun şikâyeti olsun ya da olmasın, savcı suç unsuru görürse kamu davası açabilir (şikâyete bağlı suçlar hariç).
- Toplum adına yürütülür: Ceza adaleti sağlamak ve toplumu korumak amaçlanır.
- Takibi zorunludur: Savcı, bir suç işlendiğini öğrendiğinde gerekli araştırmayı yapmak ve dava açmakla yükümlüdür (Ceza Muhakemesi Kanunu m. 170).
- Şikâyete bağlı suçlar hariçtir: Bazı hafif suçlarda mağdurun şikâyeti yoksa kamu davası açılamaz.
Örnek:
Bir kişi yaralama suçu işlediğinde, bu sadece mağduru değil, toplumsal düzeni de etkiler. Bu nedenle savcı, kamu adına harekete geçerek ceza davası açar.
- KAMU DAVASI NASIL AÇILIR?
Kamu davası, bir suç işlendiğine dair yeterli şüphe oluşması hâlinde, Cumhuriyet savcısı tarafından iddianame hazırlanarak ceza mahkemesine sunulması yoluyla açılır.
Kamu Davasının Açılma Süreci:
- Suçun Savcılığa Bildirilmesi (İhbar veya Şikâyet):
Suç işlendiği yönünde savcılığa veya kolluk kuvvetlerine bir ihbar, şikâyet ya da başka bir yolla bilgi ulaştığında savcılık harekete geçer. - Soruşturma Evresi:
Savcı, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe olup olmadığını anlamak için soruşturma başlatır. Bu süreçte:- Deliller toplanır (tanık beyanı, kamera kayıtları, raporlar vb.),
- Gerekirse şüpheli ifadeye çağrılır ya da gözaltına alınabilir.
- Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı (KYOK) veya İddianame Düzenleme:
- Yeterli delil yoksa, savcı kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verir (dava açılmaz).
- Yeterli şüphe varsa, savcı bir iddianame hazırlar.
- İddianamenin Mahkemece Kabulü:
- Savcı tarafından hazırlanan iddianame, görevli ve yetkili ceza mahkemesine gönderilir.
- Mahkeme, iddianamenin usul ve şekil şartlarına uygun olup olmadığını değerlendirir.
- Uygun bulunursa iddianame kabul edilir ve kamu davası resmen açılmış olur.
- Davaya bakan mahkeme bir duruşma günü belirler.
- Kovuşturma Evresi Başlar:
- Mahkemede duruşmalar yapılır, taraflar dinlenir, deliller tartışılır.
- Yargılama sonunda sanık hakkında beraat ya da ceza kararı verilir.
Özetle:
📌 Kamu davası = Savcının iddianame düzenlemesi + Mahkemenin kabul etmesiyle başlar.
- KAMU DAVASININ AÇILMASINDA SAVCININ TAKTİR YETKİSİ VAR MIDIR?
Evet, kamu davasının açılmasında Cumhuriyet savcısının takdir yetkisi vardır, ancak bu yetki sınırsız değildir ve belirli yasal çerçeveler içinde kullanılır.
🔍 1. Soruşturma Evresinde Takdir Yetkisi:
Cumhuriyet savcısı, suç işlendiği yönünde bir ihbar ya da delil aldığında soruşturma açmak zorundadır (CMK m. 160). Ancak:
- Delilleri topladıktan sonra, eğer kamu davası açmak için yeterli şüphe yoksa, savcı “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” (KYOK) verebilir.
👉 Bu aşamada savcının delilleri değerlendirme ve dava açıp açmamaya karar verme konusunda takdir yetkisi vardır.
🔍 2. Yeterli Şüphe Varsa Takdir Yetkisi Sınırlanır:
Eğer savcı, toplanan delillere göre “yeterli şüphe” bulunduğuna kanaat getirirse, artık takdir yetkisi kalmaz ve kamu davası açmak zorundadır (CMK m. 170).
📌 Yani, yeterli şüphe oluştuğu anda, kamu davası açılması bir yükümlülüğe dönüşür, bu noktada “açayım mı, açmayayım mı” gibi bir takdir yetkisi yoktur.
🔍 3. Alternatif Uygulamalar (Şüpheli Lehine):
Bazı hâllerde savcının davanın açılmasını önleyebilecek alternatif kararlar alma yetkisi vardır:
- Uzlaştırma (hafif suçlar için),
- Ön ödeme (bazı adli para cezasını gerektiren suçlarda),
- Erteleme (hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi durumlara hazırlık).
Bu durumlarda savcı, suçun niteliğine ve şüphelinin durumuna göre kamu davası açmak yerine bu yöntemleri uygulayabilir.
Sonuç:
✅ Savcının kamu davası açma sürecinde delilleri değerlendirme ve karar verme aşamasında takdir yetkisi vardır,
❌ Ancak yeterli şüphe oluştuğunda kamu davası açmak zorundadır; bu durumda takdir yetkisi kısıtlanır.
- KAMU DAVASININ DÜŞMESİ HALLERİ NELERDİR?
Kamu davasının düşmesi, ceza yargılamasında davanın esasına girilmeden veya girildikten sonra artık yargılamaya devam edilmesinin mümkün olmaması durumudur. Düşme kararı verildiğinde, dava sona erer ve mahkeme hüküm kurmaz.
📌 Kamu Davasının Düşme Hâlleri (CMK ve TCK’ya göre):
1. Sanığın Ölmesi (CMK m.223/8)
- Sanık ölürse kamu davası düşer. Ceza sorumluluğu şahsidir; ölümle sona erer.
2. Şikâyetten Vazgeçilmesi (Şikâyete Bağlı Suçlarda)
- Şikâyete bağlı bir suç varsa ve mağdur dava açıldıktan sonra şikâyetinden vazgeçerse, kamu davası düşer.
3. Af (Genel ya da Özel Af – TCK m.65)
- Genel af çıkarsa kamu davası düşer.
- Özel af cezanın infazını etkiler ama davayı düşürmeyebilir.
4. Davanın Zamanaşımına Uğraması (TCK m.66-67)
- Kamu davası, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre içinde açılmaz veya devam eden dava içinde belirli bir sürede sonuçlanmazsa düşer.
5. Etkin Pişmanlık Hâlleri (Bazı Suçlar İçin)
- Örneğin hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlarda sanık etkin pişmanlık gösterirse dava düşebilir (şartlar oluşursa).
6. Ön Ödeme (Bazı Hafif Suçlarda)
- Ön ödeme teklif edilir ve sanık ödemeyi kabul ederse dava düşer.
7. Uzlaşma (Uzlaşmaya Tabi Suçlarda)
- Uzlaşma sağlanırsa ve taraflar anlaşırsa dava düşer.
8. Sanığın Hukuki Ehliyetsizliği (Bazı Hallerde)
- Sanığın akıl hastalığı gibi nedenlerle ceza ehliyeti bulunmazsa, bazı durumlarda dava düşebilir (veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilir).
💡 Özetle:
Kamu davası; sanığın ölümü, şikâyetten vazgeçme, af, zamanaşımı, etkin pişmanlık, ön ödeme ve uzlaşma gibi nedenlerle düşer. Düşme kararı verildiğinde dava sona erer, mahkeme artık hüküm kurmaz.
- KAMU DAVASINDA NE TÜR HÜKÜMLER VERİLEBİLİR?
Kamu davası sonunda, ceza mahkemesi yargılama sürecini tamamladığında, olayın niteliğine ve delillere göre çeşitli hükümler (kararlar) verebilir. Bu hükümler, sanığın suçlu bulunup bulunmamasına veya davanın seyrine göre değişir.
⚖️ Kamu Davası Sonunda Verilebilecek Hükümler:
1. Mahkûmiyet Kararı (CMK m.223/1-a)
- Sanığın suçlu olduğuna karar verilirse, ceza verilir (hapis, adli para cezası vb.).
- Suç sabit görülürse bu hüküm verilir.
2. Beraat Kararı (CMK m.223/2)
- Suçun işlenmediği,
- Suçu sanığın işlemediği,
- Suçun kanunda tanımlı olmadığı veya
- Fiilin hukuka uygunluk nedeni taşıdığı tespit edilirse,
📌 Sanık beraat eder.
3. Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı (CMK m.223/3)
- Suç işlenmiş ama cezayı kaldıran veya etkileyen bir neden varsa, ceza verilmesine yer olmadığına karar verilir.
- Örn: Akıl hastalığı, yaş küçüklüğü, etkin pişmanlık, zaman aşımı sonrası yargılama vb.
4. Davanın Düşmesi Kararı (CMK m.223/8)
- Sanığın ölümü, af, şikâyetten vazgeçme, zamanaşımı, uzlaşma gibi nedenlerle dava sona ererse düşme kararı verilir.
5. Davanın Reddi Kararı (CMK m.223/9)
- Aynı fiilden dolayı daha önce hüküm verilmişse veya kesinleşmiş başka bir karar varsa, mahkeme davayı reddeder.
6. Görevsizlik / Yetkisizlik Kararı
- Mahkeme, davanın kendi görev veya yetki alanına girmediğine karar verirse, dosyayı ilgili mahkemeye gönderir.
7. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
- Sanık suçlu bulunur ama ceza verilmesi ertelenir ve sanık 5 yıl denetim altına alınır. Bu süre içinde suç işlemezse, dava düşer.
📝 Özet Tablo:
| Karar Türü | Ne Zaman Verilir? |
| Mahkûmiyet | Suç sabit görülürse |
| Beraat | Suç veya sanıkla ilgili şüphe varsa |
| Ceza Verilmesine Yer Olmaması | Cezayı kaldıran durumlar varsa |
| Davanın Düşmesi | Ölüm, af, şikâyetten vazgeçme, uzlaşma vb. |
| Davanın Reddi | Aynı konuda kesin hüküm varsa |
| Görevsizlik / Yetkisizlik | Mahkemenin yetki alanı dışındaysa |
| HAGB (Hükmün Geri Bırakılması) | Suç sabit ama sanığa bir şans tanınır |
- İLETİŞİMİNİZ HALİNDE ANTORYUM HUKUK BÜROSU ve CEZA AVUKATI ÇALIŞANLARI OLARAK CEZA DOSYALARINIZDA; SORUŞTURMA AŞAMASINDAN MAHKEME SÜRECİNE KADAR HER AŞAMADA SİZİ TEMSİL ETMEYE VE HUKUKİ DESTEK ve DANIŞMANLIK HİZMETİ SUNMAYA HAZIRIZ. ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK AVUKAT-MÜVEKKİL ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYOR, VEKİLLE DUYULAN GÜVENİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRMEK İSTİYORUZ.
- DETAYLI BİLGİ İÇİN İLETİŞİM:☎️ 0534-419-19-91
