📌 İşe İade Davası Nedir?
İşe iade davası, bir işçinin, işveren tarafından haksız veya geçersiz bir nedenle işten çıkarıldığını düşünmesi durumunda, eski işine geri dönmek amacıyla açtığı bir davadır. Bu dava, iş güvencesi hükümleri kapsamında değerlendirilir ve işçinin iş sözleşmesinin feshi ile ilgili hukuka aykırılığın mahkemece denetlenmesini sağlar.
🔹 Madde 18 – İş Güvencesinin Kapsamı
Kapsam:
- Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiyi kapsar.
- İşyerinde en az 30 işçi çalışmalı.
- İşçinin en az 6 ay kıdemi olmalı.
- İşveren vekili statüsünde olmamalı.
Madde 18’in ana hükümleri:
“Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmadan feshedilemez.”
📌 Önemli Nokta: İşverenin keyfi fesih hakkı yoktur; mutlaka objektif ve belgelenebilir bir neden sunmak zorundadır.
🔹 Madde 19 – Fesih Usul
İşe İade Davası fesihte uyulması gereken usul:
- Fesih yazılı yapılmalı.
- Fesih nedeni açıkça belirtilmeli.
- Savunma hakkı verilmeden davranışa dayalı fesih yapılamaz.
“İşveren, iş sözleşmesini feshederken yazılı bildirimde bulunmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır.”
📌 Usule uygun olmayan fesih geçersiz sayılır, işe iade davası açılabilir.
🔹 Madde 20 – Dava Açma ve Arabuluculuk Sürec
İşe İade Davasında işçinin hak arama süreci:
- Fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurulmalı.
- Arabulucuda anlaşma olmazsa, 2 hafta içinde iş mahkemesine dava açılmalı.
“İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde fesih sebebinin geçersizliği ve işe iadesi talebiyle arabulucuya başvurmak zorundadır.”
📌 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesi ile işe iade davalarında zorunlu arabuluculuk getirilmiştir.
🔹 Madde 21 – Fesih Geçersiz Sayılırsa Sonuçları
Mahkeme feshin geçersizliğine karar verirse:
- İşçi işe iade edilir.
- İşveren, işçiyi başlatmazsa 4–8 aylık ücret tutarında tazminat öder.
- Ayrıca, işçiye en fazla 4 aylık boşta geçen süre ücreti ödenir.
“Mahkeme, feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmazsa, işçiye en az dört, en fazla sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.”
📌 İşçi, karar kesinleşince 10 iş günü içinde işe başlamak için başvurmalıdır. Aksi takdirde hakkı düşer.
🧾 Hangi Şartlar Altında İşe İade Davası Açılabilir?
İşe iade davası açılabilmesi için aşağıdaki koşulların birlikte sağlanması gerekir:
1. İşyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalı
Bu sayı, aynı işverenin birden fazla işyerindeki toplam işçi sayısı dikkate alınarak hesaplanır. Yani birden fazla şubesi olan bir işverenin toplam çalışan sayısı esas alınır.
2. İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalı
Yani işçinin sözleşmesinde bitiş tarihi yer almamalı, sürekli çalışması öngörülmeli.
3. En az 6 aylık kıdem
İşçi, aynı işverene bağlı olarak en az 6 ay çalışmış olmalıdır. Bu süreye deneme süresi dahildir.
4. İşveren vekili olmamalı
İşveren adına işçileri işe alma veya işten çıkarma yetkisi olan kişiler (örneğin, genel müdür) işe iade davası açamaz.
5. Fesih geçerli bir nedene dayanmalı
İşverenin işçiyi işten çıkarması için İş Kanunu’na göre geçerli bir sebebi olmalıdır. Bu geçerli neden;
- İşçinin performans düşüklüğü,
- Davranış bozukluğu,
- İşin veya işyerinin gereklerinden kaynaklanan zorunluluklar gibi objektif, açık ve belgelenebilir nedenler olmalıdır.
Keyfi, soyut veya ispatlanamayan nedenlerle yapılan fesihler geçerli sayılmaz.
⚖️ İşe İade Davası Açma Süreci
1. Arabuluculuk Şartı
İşten çıkarılan işçi, fesih bildiriminin kendisine tebliğinden itibaren 1 ay içinde zorunlu arabulucuya başvurmak zorundadır. Bu başvuru yapılmazsa dava açılamaz.
2. Dava Açma Süresi
Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, son tutanağın imzalandığı tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılmalıdır.
📅 Zamanlama Açısından Önemli Süreler
| Süre | Açıklama |
| 1 ay | Fesih bildiriminin tebliğinden sonra arabulucuya başvuru süresi |
| 2 hafta | Arabuluculuk olumsuz sonuçlanırsa dava açma süresi |
| 4 ay | İşçi lehine karar çıkarsa, işçinin boşta geçen süre için alabileceği en fazla maaş süresi |
| 1 hafta | Mahkeme kararı kesinleşirse, işçinin işe başlamak için işverene başvuru süresi |
📣 Mahkeme İşe İade Davasında Ne Karar Verebilir?
- İşe İade: Mahkeme, feshin geçersiz olduğuna karar verirse, işçinin işe iadesine hükmeder.
- İşe Başlatılmazsa Tazminat: İşveren işçiyi işe başlatmak istemezse, mahkemece belirlenen 4 ile 8 aylık ücreti tazminat olarak ödemek zorundadır.
- Boşta Geçen Süre Ücreti: İşveren işçiyi işe başlatsa da başlatmasa da, en fazla 4 aya kadar boşta geçen sürenin ücreti işçiye ödenir.
💡 Örnek Senaryo
Bir işçi, performans düşüklüğü gerekçesiyle işten çıkarılıyor ancak performans değerlendirmesi yapılmamış, uyarı verilmemiş. Bu durumda işçi, işe iade davası açabilir. Mahkeme, geçersiz fesih kararı verirse:
- İşveren, işçiyi 1 hafta içinde işe başlatmalı,
- Başlatmazsa 6 maaş tutarında tazminat ödemeli (mahkeme kararıyla belirlenmiş),
- Ayrıca işçiye 4 ay boşta geçen süre için maaş ödemelidir.
Sonuç olarak işe iade davası, doğrudan 4857 sayılı İş Kanunu‘nun 18-21. maddelerine ve dolaylı olarak 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na dayanır. Bu hükümlerle işçiye, haksız veya geçersiz feshin önlenmesi ve işe dönme hakkı tanınır.
- ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK HUKUKİ TÜM UYUŞMAZLIKLARINIZDA YANINIZDA OLMAK İSTİYORUZ. MEVEKKİL ve AVUKAT ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYORUZ. ☎️ 05344191991
