- GÜVENLİK TEDBİRLERİ NELERDİR ?
Ceza hukukunda güvenlik tedbirleri, işlenen suçtan dolayı kişiye ceza verilmesinin yanı sıra, toplumun ve failin korunması amacıyla uygulanan önleyici ve ıslah edici önlemlerdir. Güvenlik tedbirleri, cezanın alternatifi değil, tamamlayıcısı veya gerektiğinde cezanın yerine geçen tedbirlerdir.
Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre güvenlik tedbirleri iki gruba ayrılır:
1. Gerçek Kişiler Hakkında Uygulanan Güvenlik Tedbirleri
Bu tedbirler doğrudan kişiye uygulanır.
a) Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri (TCK md. 57)
- Suç işlediği sırada akıl hastası olan kişiler, ceza yerine yüksek güvenlikli sağlık kuruluşlarında tedavi altına alınır.
- Toplum açısından tehlike oluşturmadığına karar verilene kadar bu tedbir devam eder.
b) Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı Tedavisi (TCK md. 58/6)
- Kişinin suç işlemesinde alkol veya uyuşturucu etkili olmuşsa, tedavi ve denetimli serbestlik uygulanabilir.
c) Tekrar Suç İşleyenler İçin Denetimli Serbestlik (TCK md. 58)
- Özellikle infaz sonrası tekrar suç işleyenler için toplumda denetim altında tutulma amacıyla uygulanır.
d) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri (TCK md. 56)
- 18 yaşından küçükler için özel güvenlik tedbirleri öngörülür. Eğitim, gözetim ve rehabilitasyon önlemleri uygulanabilir.
2. Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanan Güvenlik Tedbirleri (TCK md. 60)
- Tüzel kişilere (şirket, dernek vb.) ceza verilemese de faaliyet durdurma, lisans iptali, mal varlığına el koyma gibi tedbirler uygulanabilir.
- Suçun tüzel kişi yararına işlenmesi durumunda geçerlidir.
Güvenlik Tedbirlerinin Amaçları:
- Suçlunun topluma yeniden kazandırılması (ıslah)
- Tekrar suç işlemesini önlemek
- Toplumu tehlikeli kişilerden korumak
Güvenlik tedbirleri, ceza hukukunda “kusur ilkesinden” bağımsız olarak uygulanabilir. Yani kişi kusurlu olmasa bile (örneğin akıl hastası) tehlike oluşturuyorsa bu tedbirler uygulanabilir.
Güvenlik Tedbiri ile Ceza Arasındaki Farklar
| Ceza | Güvenlik Tedbiri |
| Kişinin geçmişteki suçunun örneğidir. | Kişinin tehlikelilik haline gelmesi sağlanır. |
| Yapmanın amacı, cezalandırmadır. | Amacı, kişilerin korunması ve suçların önlenmesidir. |
| Süresi bellidir (örneğin; 2 yıl hapis). | Süresi, tehlikelilik hali sona erene kadar güvence altına alınır. |
- GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Ceza hukukunda güvenlik tedbirlerinin özellikleri, onları klasik cezadan ayıran ve sistemdeki işlevini belirleyen unsurlardır. İşte güvenlik tedbirlerinin başlıca özellikleri:
✅ 1. Koruyucu ve Önleyici Niteliktedir
- Suçlunun ya da tehlike arz eden kişinin yeniden suç işlemesini engellemek, toplumu korumak amaçlanır.
- Amaç sadece cezalandırmak değil, tehlikeyi ortadan kaldırmaktır.
✅ 2. Kusur İlkesine Bağlı Olmayabilir
- Ceza, kusura (kast veya taksir) dayanırken; güvenlik tedbirleri, özellikle akıl hastalığı, çocukluk, bağımlılık gibi hallerde kusur aranmaksızın uygulanabilir.
✅ 3. Suça ve Tehlikeye Göre Belirlenir
- Kişinin toplum açısından oluşturduğu tehlike düzeyi dikkate alınarak uygulanır.
- Örneğin: Akıl hastası biri suç işlemişse, ceza değil tedavi öngörülür.
✅ 4. Süreleri Belirsiz Olabilir
- Cezaların süresi bellidir; ancak bazı güvenlik tedbirleri, kişi toplum için tehlike oluşturduğu sürece süre sınırlaması olmaksızın devam edebilir (örneğin akıl hastasına uygulanan tedavi).
✅ Ceza ile Birlikte veya Onun Yerine Uygulanabilir
- Güvenlik tedbirleri, cezanın yanında uygulanabileceği gibi bazı durumlarda cezanın yerine de geçebilir.
- Örneğin: Akıl hastasına ceza verilmez ama güvenlik tedbiri uygulanır.
✅ Islah Edici ve Eğitici Özellik Taşır
- Özellikle çocuklar ve bağımlılar gibi özel gruplara yönelik tedbirlerde, amaç ıslah, eğitim ve topluma kazandırmadır.
✅ Tüzel Kişilere de Uygulanabilir
- Ceza yalnızca gerçek kişilere verilebilirken; güvenlik tedbirleri, şirket, dernek gibi tüzel kişilere de uygulanabilir (faaliyet durdurma, lisans iptali gibi).
Bu özellikler, güvenlik tedbirlerinin modern ceza hukuku sistemindeki önleyici ve koruyucu rolünü yansıtır.
- EŞYA MÜSADERESİ GÜVENLİK TEDBİRİ NEDİR?
Eşya müsaderesi, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş bir güvenlik tedbiridir ve suçla ilişkili bazı eşyaların devlet mülkiyetine geçirilmesini ifade eder. Suçun işlenmesinde kullanılan veya suçtan elde edilen eşyanın kişiye bırakılmasının kamu güvenliği açısından tehlike oluşturması durumunda uygulanır.
📌 Eşya Müsaderesinin Tanımı (TCK m.54):
“Suçta kullanılan, suçun konusunu oluşturan veya suçtan meydana gelen eşyanın zoralım (müsadere) yoluyla devlete geçmesi” anlamına gelir.
🔍 Eşya Müsaderesinin Şartları:
- Eşya suçta kullanılmış olmalı
Örn: Suç işlemek için kullanılan silah, araç, araç gereçler - Suçun konusunu oluşturmalı
Örn: Uyuşturucu madde, kaçak mal - Suçun işlenmesiyle ortaya çıkmalı
Örn: Sahte belge, yasa dışı yazılım - Tehlike arz etmeli
Eşyanın serbestçe bireyde kalması toplum açısından sakıncalıysa müsadere edilir. - Başkasına ait olmamalı veya üçüncü kişinin iyi niyeti korunmalı
Eşya iyi niyetli üçüncü bir kişiye aitse, müsadere edilmez.
⚠️ Eşya Müsaderesinin Özellikleri:
- Ceza değildir, güvenlik tedbiridir.
- Mahkeme kararıyla uygulanır.
- Kişinin kusuru olmasa bile eğer eşya tehlike oluşturuyorsa müsadere edilebilir.
- Müsadere edilen eşya devletin mülkiyetine geçer, satılabilir veya imha edilir.
🛑 Müsadere Edilemeyecek Eşyalar:
- Yasa dışı şekilde el konulmuş ya da
- İyi niyetli üçüncü kişiye ait olan eşyalar (örneğin çalınan bir araba suçta kullanıldıysa ve sahibi suçla ilgisizse)
Örnek:
- Bir şahsın suç işlemek için kullandığı silah,
- Kaçak yollardan getirilen sigara ya da alkol,
- Suçtan elde edilen sahte para — eşya müsaderesine konu olabilir.
- BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKMA GÜVENLİK TEDBİRİ NEDİR?
Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş olan bir güvenlik tedbiridir ve kişi hakkında mahkeme kararıyla, bazı hakların geçici veya sürekli olarak elinden alınmasını ifade eder. Amaç, suçun niteliğine göre kişiyi toplum açısından tehlikeli olduğu alanlardan uzak tutmaktır.
📌 TCK m.53 – Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma Nedir?
Kişi hakkında hapis cezası verilmişse, cezasının infazı süresince (ve bazen sonrasında da) şu hakları kullanması yasaklanabilir:
🔒 Yasaklanabilecek Haklar:
- Kamu görevi üstlenmek (memuriyet, belediye meclisi üyeliği vb.)
- Seçme ve seçilme hakkı (milletvekili, muhtar adayı olamaz)
- Velayet, vesayet gibi ailevi haklar
- Dernek, vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarında yönetici olmak
- Silah taşıma veya bulundurma
- Belirli meslekleri ya da sanatı icra etmek (örneğin öğretmenlik, doktorluk, avukatlık gibi meslekler)
⚖️ Ne Zaman Uygulanır?
- Kasten işlenmiş bir suçtan dolayı hapis cezası alındığında otomatik olarak gündeme gelir.
- Mahkeme, suçun niteliğine göre bu tedbiri zorunlu ya da takdiren uygular.
- Suçun işleniş biçimi, failin kişiliği ve toplum için oluşturduğu risk dikkate alınır.
⏳ Süresi Ne Kadardır?
- Genellikle hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar sürer.
- Ancak bazı suçlarda (örneğin terör, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar) bu haklardan sürekli olarak yoksun bırakma uygulanabilir.
🎯 Amaç Nedir?
- Suç işlemiş kişilerin toplumda belirli rolleri üstlenmesini engelleyerek yeniden suç işlemelerini önlemek.
- Toplumu korumak ve kamu güvenliğini sağlamak.
✅ Bu Tedbirin Özellikleri:
| Özellik | Açıklama |
| 🛡 Güvenlik Tedbiri | Ceza değil; koruyucu-önleyici bir önlemdir. |
| ⛓ Ceza ile Bağlantılı | Genellikle hapis cezası ile birlikte uygulanır. |
| ⏱ Geçici ya da Sürekli | Süre, suça ve mahkeme kararına bağlıdır. |
| ⚖️ Mahkeme Kararı Şart | Hakim tarafından açıkça belirtilmelidir. |
🧾 Örnek:
- Öğretmen olan bir kişi, öğrencisine yönelik cinsel suç işlediyse:
- Hem ceza alır,
- Hem de öğretmenlik yapması yasaklanabilir.
- KAZANÇ MÜSADERESİ GÜVENLK TEDBİRİ NEDİR?
Kazanç müsaderesi, Türk Ceza Kanunu’nun 55. maddesinde düzenlenmiş bir güvenlik tedbiridir ve suçtan elde edilen maddi kazancın devlet tarafından zoralım yoluyla alınması, yani mülkiyetin kamuya geçirilmesidir.
📌 Kazanç Müsaderesinin Tanımı (TCK m.55):
“Suçun işlenmesiyle elde edilen maddi kazançların, suçtan doğrudan veya dolaylı olarak elde edilmiş gelirlerin, devlet lehine alınmasıdır.”
🔍 Kazanç Müsaderesinin Uygulama Şartları:
- Suçtan elde edilmiş kazanç olmalı
- Doğrudan (örneğin gasp parası)
- Dolaylı (örneğin sahte belgeyle alınan teşvik parası)
- Kazanç belirlenebilir olmalı
- Kazanç miktarı somut olarak tespit edilmelidir.
- Tam miktar tespit edilemiyorsa, yaklaşık değeri esas alınabilir.
- Üçüncü kişilerin iyi niyeti korunur
- Kazanç, eğer iyi niyetli 3. kişilere geçmişse ve onlar suçla ilgisizse, müsadere uygulanmaz.
- Mahkeme kararıyla uygulanır
- Savcılık talebi üzerine, ceza mahkemesi tarafından hükmedilir.
⚖️ Kazanç Müsaderesinin Hukuki Niteliği:
- Ceza değildir, bir güvenlik tedbiridir.
- Amacı cezalandırmak değil, suçun getirisiyle mücadele etmek ve suç gelirlerini devlete geçirmektir.
- “Suç işleyerek kazanç sağlamanın bir avantaj olmaması” hedeflenir.
💡 Kazanç Müsaderesi ile Eşya Müsaderesi Arasındaki Fark:
| Özellik | Kazanç Müsaderesi | Eşya Müsaderesi |
| Konu | Suçtan elde edilen para, gelir, menfaat | Suçta kullanılan ya da elde edilen eşya |
| Amaç | Suç kazancını ortadan kaldırmak | Tehlikeli eşyayı toplumdan uzaklaştırmak |
| Uygulama | Parasal değer üzerinden | Fiziki eşya üzerinden |
🧾 Örnek:
- Bir kişi sahte ilaç satarak 500.000 TL gelir elde etmişse:
🔹 Bu gelir kazanç müsaderesi kapsamında devlete geçirilir.
🔹 Sahte ilaçlar ise eşya müsaderesi kapsamındadır.
- AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ NELERDİR?
Akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri, ceza hukukunda suç işlediği sırada akıl hastalığı nedeniyle cezai sorumluluğu olmayan veya azalmış olan kişilere uygulanan özel önlemlerdir. Türk Ceza Kanunu’nun 57. maddesinde düzenlenmiştir.
📌 TCK m.57 – Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbiri:
Suç işlediği sırada akıl hastası olan kişilere ceza verilmez; ancak toplum açısından tehlike oluşturuyorlarsa, yüksek güvenlikli sağlık kurumlarında koruma ve tedavi altına alınırlar.
🧠 Kimlere Uygulanır?
- Cezai sorumluluğu tamamen olmayan akıl hastalarına
(TCK m.32/1’e göre – hastalığı nedeniyle işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan) - Azalmış sorumluluğa sahip olanlara (TCK m.32/2’ye göre)
Bu durumda hem ceza verilebilir hem de tedavi amaçlı güvenlik tedbiri eklenebilir.
🛡️ Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Özellikleri:
| Özellik | Açıklama |
| 🎯 Amaç | Kişiyi cezalandırmak değil, toplumdan gelebilecek tehlikeyi önlemek ve kişiyi tedavi etmek |
| ⛓ Ceza yerine geçer | Ceza sorumluluğu olmayanlara hapis cezası verilmez, tedavi altına alınırlar |
| 🏥 Tedavi kurumu | Yüksek güvenlikli sağlık kurumlarında uygulanır |
| ⏳ Süre | Kişi toplum için tehlike oluşturmaya devam ettikçe tedbir sürer, süre sınırı yoktur |
| ⚖️ Karar | Mahkeme, uzman raporları doğrultusunda karar verir |
| 🔍 Denetim | Mahkeme belli aralıklarla kişinin durumu hakkında yeni sağlık raporları ister |
🔁 Tedbirin Kaldırılması:
- Kişinin artık toplum için tehlike oluşturmadığına dair sağlık kurumu raporu verilirse,
- Mahkeme, güvenlik tedbirini kaldırabilir veya şartlı tahliye edebilir.
🧾 Örnek:
- Şizofreni hastası bir kişi, hastalık krizindeyken birine zarar verirse:
- Ceza verilmez, çünkü fiilin hukuki anlamını kavrayamamıştır.
- Ancak tehlike arz ettiği için yüksek güvenlikli bir hastaneye yatırılır.
Bu tedbir, hem kişinin haklarını korumayı hem de toplum güvenliğini sağlamayı amaçlar.
- SUÇTA TEKERRÜR NEDİR?
Suçta tekerrür, bir kişinin önceden kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı olmasına rağmen, daha sonra yeni bir suç işlemesi durumudur. Bu kavram, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK m.58) düzenlenmiştir ve suçun tekrarlanması halinde daha ağır ve sıkı yaptırımlar uygulanmasını öngörür.
📌 TCK m.58 – Suçta Tekerrür Nedir?
Daha önce hapis cezasına mahkûm olan kişinin cezası infaz edildikten sonra belirli süre içinde yeniden suç işlemesi halinde, bu durum tekerrür sayılır ve kişiye daha ağır infaz ve denetim kuralları uygulanır.
🔍 Tekerrürün Şartları:
- Önceden kesinleşmiş bir hapis cezası bulunmalı
- Ceza infaz edilmiş olmalı
- Yeni bir suç işlenmiş olmalı
- İkinci suç, belirli bir süre içinde işlenmiş olmalı
- Bu süre, infazın tamamlandığı tarihten itibaren 5 yıl içinde olmalıdır (bazı suçlarda bu süre daha uzun olabilir).
⚠️ Tekerrürün Sonuçları:
- Cezanın infazı ertelenemez
- Hükmün açıklanması geri bırakılmaz
- Denetimli serbestlik uygulanmaz (veya daha sıkı koşullarla uygulanır)
- İkinci suçun cezası infaz edildikten sonra, fail denetimli serbestlik sistemine alınabilir
- Güvenlik tedbirleri (özellikle denetimli serbestlik, meslek yasağı) daha kolay uygulanabilir
🛑 Tekerrür ile Karıştırılmaması Gereken:
| Kavram | Açıklama |
| Tekerrür | Önceden ceza almış birinin yeniden suç işlemesi |
| Mükerrer suç | Aynı eylemle birden fazla suç işlenmesi |
| İçtima (suçların birleşmesi) | Birden fazla suçun birlikte cezalandırılması |
| Zincirleme suç | Aynı suçun kısa aralıklarla ve aynı mağdura karşı birden fazla işlenmesi |
🧾 Örnek:
- Bir kişi 2020 yılında hırsızlıktan 2 yıl hapis cezası alır ve cezası 2022’de infaz edilir.
- 2024 yılında yeniden hırsızlık yaparsa:
- Bu yeni suç tekerrür kapsamında değerlendirilir,
- Ceza daha ağır infaz edilir ve bazı haklardan yoksun bırakılabilir.
- TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA UYGULANABİLECEK GÜVENLİK TEDBİRLERİ NELERDİR?
Tüzel kişiler hakkında uygulanabilecek güvenlik tedbirleri, suçun tüzel kişi yararına işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanunu’nun 60. maddesi kapsamında şirketler, dernekler, vakıflar gibi tüzel kişiliklere yönelik olarak uygulanan yaptırımlardır. Bu tedbirler, doğrudan ceza niteliğinde değildir, ancak tüzel kişinin faaliyetlerini sınırlandırmak ya da ortadan kaldırmak amacı taşır.
📌 TCK m.60 – Tüzel Kişilere Uygulanabilecek Güvenlik Tedbirleri:
TCK’ya göre, tüzel kişiler hakkında uygulanabilecek başlıca güvenlik tedbirleri şunlardır:
🔒 1. Faaliyetlerin Geçici veya Sürekli Olarak Durdurulması
- Tüzel kişi, suçun işlenmesine araç olduysa veya suç onun yararına işlendi ise,
- Mahkeme kararıyla tüzel kişinin faaliyetleri durdurulabilir.
- Bu durdurma, belirli bir süreyle (geçici) ya da tamamen (sürekli) olabilir.
💰 2. İzne, Ruhsata veya Yetki Belgesine Bağlı Faaliyetlerin İptali
- Eğer suç, ruhsata tabi bir faaliyetin kötüye kullanılmasıyla ilgiliyse,
- İlgili izin, ruhsat veya belge mahkeme kararıyla iptal edilebilir.
⚠️ Bu Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanma Şartları:
- Tüzel kişi hakkında doğrudan ceza verilemez (TCK’ya göre sadece gerçek kişiler ceza alabilir).
- Suç, bir gerçek kişi tarafından işlenmiş olmalı, ancak bu suç tüzel kişinin yararına işlenmiş olmalı.
- Yalnızca kanunda açıkça belirtilen suçlarda uygulanabilir:
- Örneğin: Rüşvet, kaçakçılık, kara para aklama, zimmet, çevreye zarar verme, terör suçu finansmanı vb.
🏢 Kimler Tüzel Kişidir?
- Anonim, limited şirketler
- Dernekler, vakıflar
- Kooperatifler
- Belediyeler dışındaki kamuya ait tüzel kişiler
🛑 Not: Kamu tüzel kişileri hakkında bu güvenlik tedbirleri uygulanmaz.
🧾 Örnek:
- Bir şirket, yasa dışı yollarla çevreyi kirletirse:
- Şirket yetkilisi cezai sorumluluk taşır,
- Şirketin ruhsatı iptal edilebilir veya faaliyeti durdurulabilir.
Bu tedbirler, tüzel kişilikleri cezalandırmak yerine hukuka aykırı faaliyetlerinin önüne geçmek ve kamu düzenini korumak amacı taşır.
- İLETİŞİMİNİZ HALİNDE ANTORYUM HUKUK BÜROSU ve CEZA AVUKATI ÇALIŞANLARI OLARAK CEZA DOSYALARINIZDA; SORUŞTURMA AŞAMASINDAN MAHKEME SÜRECİNE KADAR HER AŞAMADA SİZİ TEMSİL ETMEYE VE HUKUKİ DESTEK ve DANIŞMANLIK HİZMETİ SUNMAYA HAZIRIZ. ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK AVUKAT-MÜVEKKİL ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYOR, VEKİLLE DUYULAN GÜVENİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRMEK İSTİYORUZ.
- DETAYLI BİLGİ İÇİN İLETİŞİM:☎️ 0534-419-19-91
