ŞANTAJ SUÇU ve CEZASI (TCK 107. Madde)

1. GENEL AÇIKLAMALAR ve KORUNAN HUKUKSAL YARAR:

Şantaj suçu ve cezası, Türk Ceza Kanunu’nun ‘kişilere karşı suçların’ düzenlendiği ikinci kısmının ‘hürriyete karşı suçlar’ kenar başlıklı yedinci bölümünde “Tehdit, Cebir, Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma, Eğitim ve Öğretim Hakkının Engellenmesi, Kamu Hizmetlerinden Yararlanma Hakkının Engellenmesi, Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma, Siyasi Hakların Kullanılmasının Engellenmesi, İnanç, Düşünce ve Kanaat Hürriyetinin Kullanılmasını Engelleme, Konut Dokunulmazlığının İhlali, İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali, Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi, Nefret ve Ayırımcılık, Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma, Israrlı Takip, Haberleşmenin Engellenmesi” suçları ile birlikte düzenlenmiş bulunmaktadır.

Şantaj suçunun cezası nedir? Şantaj suçunun cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Şantaj suçu ile korunan hukuksal yarar, kişinin karar verme ve aldığı bu karar doğrultusunda hareket etme özgürlüğüdür. Şantaj içeren davranışların kişinin karar verme özgürlüğünü etkilemeye objektif olarak elverişli olması gerekmektedir. Bu haliyle somut tehlike suçu kategorisindedir. Şantaj suçu ancak icrai hareketler çerçevesinde işlenmesi mümkündür.

     SUÇUN MADDİ UNSURLARI (Fail, Mağdur, Fiil, Netice, Nedensellik Bağı)

• Fail ve Mağdur:  

Şantaj suçunun faili, birinci fıkra itibariyle “hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi” yapma konusunda yetkisi olan bir kişi olmalıdır. Bu bakımdan şantaj suçu faili bakımından özgü nitelikli bir suç tipidir.

Bu “hak ve yükümlülüğe” haiz olma hali kamu görevlisi olma sıfatından ileri gelmemelidir. Zira kişinin kamu görevlisi olma sıfatından ileri gelen hakkı ve yükümlülüğü kullanarak haksız çıkar sağlamaya çalışması şantaj suçunu değil icbar suretiyle irtikap suçunu oluşturacaktır.

Şantaj suçunun düzenlendiği ikinci fıkranın işlenmesi bakımından herkes bu suçun faili olabilir. Bu bakımından ikinci fıkra, fail açısından özgü suç niteliği taşımamaktadır.  

Şantaj suçunun mağduru ise tüzel kişiler hariç tüm gerçek kişiler olabilmektedir. Eğer suçun işlenmesinden yararına haksız menfaat sağlanan bir tüzel kişi ise elbette bu ihtimalde tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerinin gündeme gelmesi mümkündür.

• Fiil, Netice, Nedensellik Bağı:

Şantaj suçu, TCK 107. Maddede iki fıkra halinde ve iki farklı suç tipi olarak düzenlenmiştir. İki farklı suç tipi halinde düzenlenen şantaj suçunu ayrı ayrı incelemek konunun anlaşılması bakımından daha yararlı olacaktır.

Şantaj – Madde 107/ 1. Fıkra:

(1) Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Şantaj suçu nedir? Şantaj suçu kişinin iç huzurunu, hürriyeti ve güvenliğini bozmayı hedefleyen ve ayrıca kişinin karar verme ve irade özgürlüğünü korumayı amaç edinen bir suç tipidir. Nitekim şantaj suçunda kişi, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle başkasını zorlayarak kişinin iradesini etkiler.

Şantaj suçunun işleniş çeşidi olarak iki farklı seçimlik hareket düzenlenmiştir. Fail, ya hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya da hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapmayacağından bahisle kendisi yararına haksız çıkar elde etmeye çalışmaktadır. Bu hak ve yükümlülük, hukuk düzenince tanınmış olan meşru bir yükümlülük olmak zorundadır. Eğer hukuk düzenince tanınmamış yani uydurma bir hak ve yükümlülük söz konusuysa, bu durumda şantaj değil, hileden ve bunun sonucu da ‘dolandırıcılık’ suçundan söz etmek mümkün olacaktır.

Şantaj suçunun oluşabilmesi için failin, mağduru yapmaya veya yapmamaya zorladığı davranış kanuna aykırı veya yerine getirmekle yükümlü olmadığı bir davranış olmalıdır. Yani denebilir ki, failin mağduru zorladığı davranış eğer hukuk düzeninin onayladığı bir davranış ise şantaj suçundan söz edilemez.

Şantaj suçunun düzenlendiği maddede yazılı olan ’çıkar’ unsurundan her türlü maddi veya manevi ve hatta cinsel nitelikteki yararlar da anlaşılmalıdır. Ancak mağdurun bu denli zorlanması sonucunda mağdurun cinselliğinden de faydalanılması halinde ayrıca cinsel saldırı, cinsel saldırıya teşebbüs, cinsel taciz suçlarının oluşabileceği de göz ardı edilmemelidir. En nihayetinde yargıç TCK 44. Madde gereği fikri içtima hükümlerince en ağır cezayı gerektiren suçu tatbik etmelidir.

Şantaj suçu failinin, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya da hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapmayacağından bahisle kendisi yararına sağladığı çıkarın “haksız” olması gerekmektedir. Örneğin alacağının ödenmemesi halinde icra yoluna başvuracağını söyleyen kişinin bu tutumu tehdit suçuna vücut vermeyecektir zira alacaklının bu çıkarı haklıdır. Eğer alacağının ödenmemesi halinde bu alacağını çeteler vasıtasıyla tahsil edeceğini beyan etmesi ihtimalinde ise yine şantaj suçu oluşmayacaktır zira çetelerden faydalanmak fail bakımından bir hakkı kullanmak olmadığı gibi bir yükümlülüğü yerine getirmek de değildir. Bu halde olsa olsa ‘tehdit suçu’ oluşacaktır.

Şantaj suçu ve cebir suçu mağduru belirli bir yönde hareket etmeye zorlama bakımından birbirlerine her ne kadar benzeseler de yapıları itibariyle birbirlerinden farklı suçlardır. Zira şantaj suçunda araç olarak kullanılan davranış ‘tehdit’ iken; cebir suçunda ise ‘fiziksel kuvvettir’.

Şantaj suçu ve tehdit suçu farklılıklar olmakla birlikte birbirlerine benzeyen suç tipleridir. Bu bakımdan ikisi arasındaki farklılıkları ortaya koymak da faydalı olacaktır. Tehdit, şantaj suçunda araç olarak kullanılmakta ve bu araç sayesinde karşı tarafı yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlamaktadır. Oysa tehdit suçunda mağdurun belirli bir davranışta bulunmaya zorlanması gibi bir unsur söz konusu değildir.

    Şantaj – Madde 107/ 2. Fıkra:

(2) Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.

  Şantaj suçunun oluşması bakımından, kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususlar gerçek olabileceği gibi isnat yani uydurma da olabilir. Ayrıca açıklamanın bizzat mağdurun şeref ve saygınlığına zarar verebilecek tarzda olması şartıyla mağdurun yakınlarıyla ilgili bir olayın açıklanacağının bildirilmesi de bu fıkra kapsamında cezalandırılmaya tabi tutulacaktır.

Açıklanması halinde mağdurun şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususlar veya isnatlar, mağdurun iradesini zorlamaya elverişli nitelikte olmalıdır. Böylece mağdur, failin açıklamakla tehdit ettiği şeref ve saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususlar ile faile haksız çıkar sağlama arasında tercihte bulunmaya zorlanmaktadır.

Şantaj suçu ve yağma suçu birbirlerine benzerlik gösterseler de çok büyük farklılıkları bulunmaktadır. Zira yağma suçunun konusu taşınabilir bir mal iken, şantaj suçunun konusu kanunun ifadesi ile herhangi bir ‘yarardır.’ Yağma suçu ancak taşınır malın zilyetliğine hakim olmakla tamamlanabilirken; şantaj suçunun ise tamamlanmış sayılabilmesi için bir kişinin yarar sağlamasının beklenmesi gerekmeksizin, mağdurun şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunulması yeterlidir. Yağma suçunun gerçekleşmesi için ‘cebir ve tehdit’ unsurlarına başvurulması gerekli iken ve şantaj suçunun işlenmesinde ancak ‘tehdit’ unsuruna başvurulabilmektedir.

Şantaj suçu ile tehdit suçu arasında da önemli farklar bulunmaktadır. Şantaj suçunun yöneldiği hukuksal konu tehdit suçuna nazaran çok dardır ve ancak ‘şeref ve saygınlığa’ yönelik olması halinde şantaj suçu oluşacaktır. Diğer bir fark ise şantaj suçu, ‘kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla’ işlenebilir.

     SUÇUN MANEVİ UNSURLARI (Kast, Olası Kast, Bilinçli Taksir, Taksir)

• Kast, Olası Kast, Bilinçli Taksir, Taksir:

Şantaj suçunun düzenlendiği birinci fıkra itibariyle genel kast yeterli iken; şantaj suçunun ikinci fıkrası kapsamında işlenecek suçlar bakımından ise failin ‘yarar sağlamak’ özel kastı ile hareket etmesi gerekmektedir. ‘Yarar sağlama’ özel saikiyle hareket etmeyen failin, salt mağdurun şeref ve saygınlığına yönelik zarar verme beyanları şantaj suçunu değil; tehdit suçunu oluşturacaktır.

            SUÇUN ÖZELLİK ARZ EDEN DİĞER HUSUSLARI (Teşebbüs, İçtima, İştirak)

• Hukuka Uygunluk Sebepleri, Teşebbüs, İçtima, İştirak:  

Fail hakkı olan veya yapmakla yükümlü olduğu şeyi yapması bir hakkın kullanılması hukuka uygunluk sebebidir. Ancak şantaj suçunda fail, tüm bu yetkilerini mağdurdan hukuka aykırı beklentiler çerçevesinde icra etmeyi söylediğinden dolayı hiçbir hukuka uygunluk sebebinden yararlanamaz.

Şantaj suçunun tamamlanmış sayılabilmesi için şeref ve saygınlığına zarar verecek hususların açıklanmış olması gerekmemektedir. Sadece tehditte bulunulması ancak şeref ve saygınlığa zarar verecek hususların açıklanmamış olunması halinde dahi şantaj suçu tamamlanmış sayılmaktadır.

Ayrıca şeref ve saygınlığına zarar verecek hususların açıklanması veya bu doğrultuda isnatta bulunulmuş olması halinde şantaj suçunun yanında duruma göre özel hayatın gizliliğini ihlal veya hakaret suçundan da kişi cezalandırılacaktır. 

ŞANTAJ SUÇU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

• YCGK, 22.10.2008 Tarih ve 2011/166 E., 2011/213 K
• Şantaj Suçu
• TCK 107. Madde

“Ceza hukukunda ise mağdur kavramı, suçun konusunun ait olduğu kişi ya da kişilerdir. 5237 sayılı Türk Ceza Yasasının hazırlanmasında esas alınan suç teorisinde suçun maddi unsurları arasında yer alan mağdur, ancak bir gerçek kişi olabilecek, tüzel kişilerin suçtan zarar görmeleri olanaklı ise de bunlar mağdur olamayacaklardır”, (YCGK, 22.10.2008 Tarih ve 2011/166 E., 2011/213 K)

• Yarg. 4. CD., T. 27.3.2014, E. 2012/24960, K. 2014/9657
• Şantaj Suçu
• TCK 107. Madde

“sanığın, borçlu olduğu ve kendisini başka bir soruşturma dosyasından şikayet eden müştekiye şikayetinden vazgeçmesi durumunda borcunu ödeyeceğini bildirmesi eylemi haksız bir çıkar sağlama amacına yönelik olmadığı gibi yapmaya hakkı olduğu bir eylem” niteliğinde bulunmadığı, buna göre TCK’nın 107/1. maddesinde düzenlenen şantaj suçunun maddi unsuru, sanığın yapmaya hakkı olan şeyi yapacağından veya yapmaya yükümlü olduğu bir şeyi yapmayacağından söz ederek, bu durumları mağdur üzerinde baskı aracı olarak kullanıp haksız bir çıkar elde edilmesidir unsurunun gerçekleşmediği gözetilmeden şantaj suçundan mahkumiyet hükmü kurulması…”, (Yarg. 4. CD., T. 27.3.2014, E. 2012/24960, K. 2014/9657)

• (Yargıtay Ceza Genel Kurulu – 2011/213 karar)
• Şantaj Suçu
• TCK 107. Madde

Yağma suçu işlenirken, daha fazla para almak ve olayı polise bildirmemesi amacıyla, mağdurun çıplak görüntülerini içeren resim ve videonun internette yayınlanacağı yönünde tehdit edilmesi halinde, yağma suçu ile cezalandırılan sanıklar ayrıca şantaj suçu nedeniyle cezalandırılamaz. Sanıklar, başından beri yağma suçu işleme iradesiyle hareket etmiştir. Sanıkların fiilleri de yağma suçunun devamı niteliğinde fillerdir. Bu durumda şantaj suçu nedeniyle ileri sürülen tehdit, yağma suçunun unsuru olarak kalmıştır. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu – 2011/213 karar)

• Yarg. 4. CD. 18.06.2014 Tarih, 2012/23680 E., 2014/22307 K
• Şantaj Suçu
• TCK 107. Madde

“Sanığın, katılana 04/08/2008 tarihinde gönderdiği “… eğer yeni bir sevgili bulduysan geberteceğim seni! Çok cesurdur beni öldür derken…” içerikli ve 05/08/2008 tarihinde gönderdiği “… hatta orada rezil ederim gelip seni, kimsenin yüzüne bakamazsın” içerikli mesajlar ile tehdit suçunu işlemesine rağmen, “tehdit suçunun, şantaja yönelik sözleri kuvvetlendirmek amacıyla gerçekleştirildiği” şeklindeki kanuni olmayan gerekçeyle ve sanığın, ne şekilde “kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla” hareket ettiği açıklanmadan yetersiz gerekçeyle şantaj suçundan hükümlülük kararı verilmesi…” (Yarg. 4. CD. 18.06.2014 Tarih, 2012/23680 E., 2014/22307 K)

İLETİŞİMİNİZ HALİNDE ANTORYUM HUKUK BÜROSU ve CEZA AVUKATI ÇALIŞANLARI OLARAK CEZA DOSYALARINIZDA; SORUŞTURMA AŞAMASINDAN MAHKEME SÜRECİNE KADAR HER AŞAMADA SİZİ TEMSİL ETMEYE VE HUKUKİ DESTEK ve DANIŞMANLIK HİZMETİ SUNMAYA HAZIRIZ. ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK AVUKAT-MÜVEKKİL ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYOR, VEKİLLE DUYULAN GÜVENİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRMEK İSTİYORUZ.

DETAYLI BİLGİ İÇİN İLETİŞİM:☎️0534-419-19-91