- KEFALETLE SERBEST KALMA NEDİR?
Kefaletle serbest kalma, bir kişinin tutuklu kalması nedeniyle bir suçlamadan dolayı, mahkeme tarafından kaydedilen bir güvence karşılığında geçici olarak serbest bırakılmasını ifade eder. Bu uygulama, hem adil yargılama sürecinin devam ettirilmesi hem de kişinin kaçmasını veya delillerin karartılmasını önlemeyi amaçlamaktadır.
Kefaletle serbest kalma sürecinin temel özellikleri:
- Kefalet Miktarı: Mahkeme veya yetkili makam, suçun mevcut olduğu, kişinin ekonomik durumu ve kaçma riskine göre bir para miktarı belirlenir. Bu miktar, kişinin mahkemeye zamanında sunmasını sağlamak için bir teminat niteliğindedir.
- Kefilin Rolü: Bazı sistemde, kefaletin para yerine bir kefil aracılığıyla kefalet sunulması mümkündür. Kefil, kişinin mahkeme şartlarına uymasını sağlar ve aksi durumda sorumluluk taşır.
- Serbest Kalma: Kefalet şartlarının yerine getirilmesinden sonra kişi, mahkemeye kadar serbest bırakılır. Ancak bu sürecin belirli kurallara uyması gerekir (örneğin, yurtdışına çıkış yasağı).
- Kuralların İhlali: Eğer kişi kefalet şartlarını ihlal ederse (örneğin, mahkemeye gitmez), yatırılan para veya kefalet teminatı devlete gelir olarak yazılır ve kişinin tekrar tutuklanması söz konusu olabilir.
Bu uygulama, ceza adalet sistemi hem kişinin özgürlüğünü korumayı hem de kişilerin korunmasını ve yargıyı güvence” alma arasında bir denge sağlamayı hedefler.
- KEFALETLE SERBEST KALMA KARARINI KİM VERİR?
Kefaletle serbest kalma kararı, yargılama aşamasına ve dosyanın yürütülmesine göre farklı mahkemeler tarafından verilebilir. Türkiye’deki ceza adalet sistemi açısından, kefaletle serbest kalmaya dayanabilen merciler türleri:
1. Sulh Ceza Hakimliği
- Eğer kişi, soruşturma aşamasında tutuklanmışsa, kefaletle serbest kalma kararı verme yetkisi, ceza hakimliğine aittir.
- Savcının talebi üzerine veya şüphenin ortaya çıkması sonucunda bu karar verilebilir.
2. Mahkeme (Ceza Mahkemesi)
- Kişi hakkında dava devam ediyorsa ve yargılama süreci başlarsa, mahkeme tarafından kefaletle serbest kalma kararı davanın devamında verilebilir.
- Kefaletle serbest kalma kararını, asliye ceza mahkemesi veya ağır ceza mahkemesi olabilir.
- Kefaletle serbest kalma kararı, sanığın gösterdiği kefalet ve delillerin ve suçun göz önüne alınarak verilir.
3. Üst Mahkemeler
- Kefalet talebi alt mahkeme tarafından reddedilirse, kişi itiraz ederek bir üst mahkemeye başvurabilir. Üst mahkeme, kararın yerindeliğini değerlendirip kefaletle serbest bırakma kararının verilmesini sağlayabilir.
Hangi Karar Kapsamında Verilir?
Kefalet kararı, genellikle Adli Kontrol sınırlamasının kapsamını genişletir. Adli kontrol sistemin yerine uygulanan bir tedbirdir kefaletle serbest kalma kararı bu süreçte verilir. Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükmü ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında uygulanmaktadır.
Karar Nasıl Verilir?
Kefaletle serbest bırakma kararı verilirken şu hususlar dikkate alınır:
- Suçun içeriği ve ağırlığı,
- Şüpheli ya da sanığın kaçma riski,
- Delillerin durumu,
- Şüphelinin daha önceki adli sicil kaydı.
Sonuç olarak, kefaletle serbest kalma kararı, öncelikle cezai hakimlikler veya yargılamayı yürüten ceza mahkemeleri tarafından verilir. Bu süreçte savcıların talep veya itirazları da dikkate alınır.
- KEFALETLE SERBEST KALMA ŞARTLARI NELERDİR?
Kefaletle serbest kalma, bir kişinin belirli şartları yerine getirmesi durumunda tutukluluk sürecinden kurtulmasına olanak tanır. Ancak bu durum, hem kanuni şartlara hem de mahkemenin değerlendirmesine bağlıdır. Türkiye’de kefaletle serbest kalmak için aranan temel şartlar şu şekilde özetlenebilir:
1. Yasal Dayanak
- Kefaletle serbest kalma, genellikle Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) adli kontrol hükümleri çerçevesinde uygulanmaktadır.
- CMK 109. madde, tutuklama yerine adli kontrol uygulamalarının uygulanabileceği düzenlenebilir.
- Tutuklama kararının mevcut olması, delillerin durumu ve kişinin kaçma riskinin olmaması durumunda adli kontrolde serbest bırakma kararı verilebilir.
2. Tutuklama Şartlarının Alternatif Olması
Kefaletle serbest kalma kararı, şu şartların değerlendirilmesiyle mümkün olabilir:
- Kaçma Riski: Şüpheli ya da sanığın kaçma ihtimalinin düşük olması,
- Delillerin Güvenliği: Delillerin toplanması veya tanıkların etkilenme riskinin olmaması,
- Suçun Niteliği: Suçun ağırlığı ve cezasının alt sınırının düşük olması (genelde hafif veya orta dereceli suçlar için uygulanır).
3. Düzenli Bir Kefalet Miktarının Ödenmesi
- Mahkeme, kefalet miktarından şüphelinin ekonomik durumunu, suçun bulunduğunu ve kaçma riskinin göz önünde bulundurarak tespit eder.
- Bu miktar, teminat olarak yatırılır.
4. Adli Kontrol Hükümlerine Uyum
Kefaletle serbest kalan kişi, aşağıdaki şartların bazılarına uymak zorundaydı:
- Bölgede Bir Adreste İkamet: Şüphelinin devam ettiği adreste ikamet etmeyi sürdürmesi,
- Yurtdışına Çıkış Yasağı: Mahkeme tarafından yurtdışına çıkış yasağı koyulabilir,
- Aralıklarla İmzalı Kontrol: Kişinin düzenli olarak karakola gidip imza atması,
- Elektronik: İzleme düzeninin elektronik bileşenleri ile denetlenmesi,
- Bölgesel Yerlere Giriş-Çıkış Yasağı: Suç mahalline uzak durma şartı getirilebilir.
5. Başvuru ve Değerlendirme Süreci
- Şüpheli veya sanık ya da avukat tarafından mahkemeye kefalet talebiyle başvurulur.
- Savcı, suç şüphesinin kuvvetli olduğu veya delillerin toplanmasına göre itirazda bulunabilir veya kabul edilebilir.
- Mahkeme, kişinin tutuklulukta kalması halinde soruşturma veya kovuşturmanın tehlikeye girmeyeceğini değerlendirerek kefaletle serbest bırakılma kararının verilmesine karar verebilir.
6. İhlal Durumu
- Örneğin, mahkemeye gitmemek veya yurt dışına çıkış yasağını ihlal etmek gibi durumlarda mahkemece yaptırımların uygulanmasına sebep olabilir.
Kefaletle serbest kalma kararı, sanığın hem özgürlük hem de toplumun duygusu arasındaki dengenin sağlanmasına hizmet eder.
- KEFALETLE SERBEST KALMA HALİ HANGİ SUÇLAR İÇİN GEÇERLİDİR?
Kefaletle serbest kalma, genellikle tutuklanma gerektirmeyen ve adli kontrol işlemleriyle kişinin serbest bırakılmasının yeterli olduğu suçlar için uygulanabilir. Ancak hangi suçlarda bu yöntemin kullanılabileceği, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve mahkemenin değerlendirmesine bağlıdır. Türkiye’de bu uygulama aşağıdaki şartlara göre tatbik edilmektedir:
1. Suçun Niteliği
Kefaletle serbest kalma, genellikle daha az ağır suçlar için geçerlidir.
- Hafif ve orta dereceli suçlar: Hırsızlık, dolandırıcılık, basit yaralama, tehdit gibi suçlar.
- Ağır cezayı içeren suçlarda: Kefaletle serbest kalmak genellikle mümkün değildir. Örneğin adam öldürme, terör suçları veya organize suçlar gibi ağır suçlarda kefaletle serbest kalma kararı verilemez.
2. Tutuklama Gerektiren Şartların Oluşmaması
- Eğer kişi kaçma şüphesi taşımıyorsa,
- Delilleri karartma veya tanıkları etkileme riski yoksa,
- Suç cezası üst sınır nedeniyle 2 yıl süreli hapis cezası isteniyorsa, kefaletle serbest kalma kararı verilebilir.
3. Esnek Suçlar ve Kefalet Uygulaması
Kefaletle serbest kalmanın uygulanabileceği suç türlerinden bazıları:
Hangi Suçlar İçin Kefaletle Serbest Kalma Kararı Verilebilir?
- Trafik suçları,
- Taksirle işlenen suçlar (örneğin, dikkatsizlik sonucunda ortaya çıkan ölümler veya sporlar),
- Adli para cezasına çevrilebilecek suçlar,
- Basit dolandırıcılık veya sahtecilik,
- Kasten yaralama (hafif sonuçlu olanlar).
Kefaletle Serbest Kalma Kararının Genellikle Verilemeyeceği Suçlar Nelerdir?
- Kasten öldürme,
- Sohbet,
- Terörle bağlantılı suçlar,
- Uyuşturucu madde ticareti,
- Suç aktivitelerini organize et.
4. Mahkeme ve Savcılığın Değerlendirilmesi
- Ağır suç tipleri için kefaletle serbest kalma uygulanmaz; mahkeme, bu konuda somut verilerini değerlendirir.
- Suçun işlenme şekli, delillerin durumu, sanığın sabıkası ve toplum güvenliği gibi faktörler de karar üzerinde etkili olur.
5. Ağır Ceza Gerektiren Suçlarda Kefalet İmkânsızdır
- Türk Ceza Kanunu’nda ağır suçlar için genellikle tutuklama tedbiri uygulanmaktadır. Örneğin; terör suçları, tamamlayıcı dolandırıcılık veya organize suçlar gibi suçlarda kefalet uygulanmaz.
Sonuç olarak, kefaletle serbest kalma, daha hafif suçlar için bir tedbirdir ve mahkeme, suçun sınıfı, sanığın durumu ve toplumun barışını dikkate alarak bu karar verebilir. Ağır cezayı veya kamu zararlarını tehlikeye atan suçlarda bu uygulama tercih edilmez.
- KEFALETLE SERBEST KALMA BEDELİ NASIL BBELİRLENİR?
Kefaletle serbest kalma bedeli, bir tür teminat olarak mahkemeye yatırılır ve sürecin doğru şekilde işlenmesi halinde geri alınır. Ancak bedelin geri ödenmesi, kişinin kefalet şartlarına ve hakemlerin uygun davranışlarına bağlıdır. İşte kefalet bedelinin geri kalanına ilişkin koşullar:
1. Yargılama Sürecine Uygun Davranış
Kefaletle serbest bırakılan kişinin, mahkemece kaydedilen tüm şartlara uyması gerekir. Bu koşullar şunlardır:
- Mahkemeye Zamanında Katılım: Şüpheli veya sanık, tüm duruşmalara zamanında gitmelidir.
- Adli Kontrol Tedbirlerine Uyma: Kişi, kefaletle birlikte yurtdışına çıkış yasağı, belirli aralıklarla giriş yasağı, karakola imzası gibi adli kontrollere riayet etmelidir.
Bu koşulların yerine getirilmesi durumunda, mahkeme süreci sona erdiğinde yatırılan kefalet bedeli iade edilir.
2. Mahkeme Sürecinin Tamamlanması
Kefalet bedeli, genellikle şu şekilde ödenir:
- Yargılama Sonucunda Beraat Kararı Çıkarsa: Sanık suçsuz bulunursa, yatırıldığı kefalet bedeli tamamen iade edilir.
- Mahkeme Süreci Sona Erdiğinde: Sanığın hüküm giymesi durumunda dahi, kefalet sürecindeki şartlara uyduğu için yatırılan bedel iade edilir.
3. Şartların İhlal Edilmemesi
Kefaletle serbest bırakılan kişinin aşağıdaki şartlardan birini kesmesi halinde, kefalet bedeli geri alınmaz:
- Mahkemeye Gelmeme: Sanık duruşmalara katılamazsa, kefalet bedeli devlet hazinesine gelir yazılır.
- Adli Kontrol Tedbirlerinin İhlali: Elektronik kelepçe, yurtdışına çıkış yasağı veya sınırlı giriş yasağı gibi dönemde uyulmaması durumunda da kefalet bedeli iade edilmez.
4. Özel Durumlar
- Hatalı Tutuklama: Kişi kefalet yatırdıktan sonra suçu olmadığı anlaşılarak salıverilirse, kefalet bedeli geri ödenir.
- Kefaletin yatırılmaması: Eğer kişi kefalet bedelini yatırmadan serbest bırakılırsa, bu konuda bir iade süreci gerçekleşmez.
İade Süreci
- Mahkeme işleminin iptalinin ardından, kefalet bedeli mahkeme kararına uygun şekilde geri ödenir.
- İade işlemi, mahkeme veznesinden veya ilgili banka aracılığıyla yapılır.
- Kişi, mahkemece belirtilen süre içerisinde kefalet iade talebinde bulunabilir.
Sonuç olarak, kefalet bedeli, kişinin mahkeme kurallarına uygun davrandığı ve yargılama sürecinin aksatılmadığı sürenin sonunda geri alınabilir. Şartların bozulması durumunda bu bedel geri verilmez.
İLETİŞİMİNİZ HALİNDE ANTORYUM HUKUK BÜROSU ve CEZA AVUKATI ÇALIŞANLARI OLARAK CEZA DOSYALARINIZDA; SORUŞTURMA AŞAMASINDAN MAHKEME SÜRECİNE KADAR HER AŞAMADA SİZİ TEMSİL ETMEYE VE HUKUKİ DESTEK ve DANIŞMANLIK HİZMETİ SUNMAYA HAZIRIZ. ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK AVUKAT-MÜVEKKİL ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYOR, VEKİLLE DUYULAN GÜVENİN GEREĞİNİ YERİNE GETİRMEK İSTİYORUZ. DETAYLI BİLGİ İÇİN İLETİŞİM:☎️ 0534-419-19-91
