- NİŞANIN BOZULMASI NEDİR?
Nişanın bozulması, iki kişinin evlenme niyetiyle yaptıkları nişanlanma (evlenme vaadi) durumunun, evlilik gerçekleşmeden sona erdirilmesidir. Türk Medeni Kanunu’na göre nişanlanma bir sözleşme niteliği taşır; taraflar birbirlerine evlenme vaadinde bulunurlar, ancak bu vaadin mutlaka evlilikle sonuçlanması zorunlu değildir. Evlilikten vazgeçme hakkı vardır, ama bazı hukuki sonuçlar doğabilir.
Nişanın Bozulmasının Hukuki Sonuçları
- Sebepsiz Bozma Durumunda Tazminat:
- Eğer nişanlılardan biri haklı bir neden olmaksızın nişanı bozarsa, diğer taraf uğradığı maddi ve manevi zarar için tazminat isteyebilir.
- Aynı şekilde, nişan bozulmasıyla zarar gören nişanlının anne ve babası ya da onlar gibi davranan kişiler de maddi tazminat talep edebilir.
- Hediyelerin Geri Verilmesi (TMK m.122):
- Nişanlılık süresince verilen alışılmışın dışındaki değerli hediyeler nişan bozulunca geri istenebilir.
- Bu tür hediyeler evlilik yapılmadığı için sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca iade edilir.
Haklı Sebeplerle Nişanın Bozulması
Bazı durumlarda nişanı bozmak haklı sayılır. Örneğin:
- Güven sarsıcı davranışlar
- Sadakatsizlik
- Şiddet eğilimi veya kötü muamele
- Ailevi sorunlar ya da ciddi uyumsuzluklar
Bu gibi nedenlerle nişanın bozulması halinde tazminat sorumluluğu doğmaz.
Özetle:
Nişan, evlilik vaadi içerir ama bağlayıcı bir evlilik sözleşmesi değildir. Bozulması halinde tarafların haklılık durumu, tazminat ve hediyelerin geri verilmesi gibi konularda belirleyici olur.
- NİŞANIN BOZULMASININ HUKUKSAL SONUÇLARI NELERDİR?
Nişanın bozulmasının hukuksal sonuçları, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir ve taraflar arasında nişanlılık ilişkisi sona erdiğinde bazı hak ve yükümlülükler doğurur. İşte bu hukuki sonuçlar:
🔹 1. Maddi Tazminat (TMK m.120)
Nişanın haklı bir neden olmaksızın bozulması durumunda, zarar gören taraf, diğerinden maddi tazminat talep edebilir. Bu zarar genellikle:
- Nişan ve evlilik hazırlıkları için yapılan harcamaları (örneğin düğün salonu, kıyafet, davetiye, takılar vs.),
- İşten ayrılma veya başka bir yere taşınma gibi masrafları kapsar.
Kimler talep edebilir?
- Zarar gören nişanlı
- Zarar gören nişanlının anne babası veya onlar gibi hareket eden kişiler
🔹 2. Manevi Tazminat (TMK m.121)
Eğer nişanın bozulması, kişilik haklarını zedeleyici bir şekilde gerçekleşmişse (örneğin, aldatma, küçük düşürme, kamuoyu önünde itibarı zedeleme gibi), zarar gören taraf manevi tazminat talep edebilir.
Amaç, uğranılan manevi zararın bir nebze olsun telafi edilmesidir.
🔹 3. Hediyelerin Geri Verilmesi (TMK m.122)
Nişan sürecinde taraflar arasında verilen değerli hediyeler (altın, takı, telefon, elektronik eşya vb.) evlilik gerçekleşmediği için geri istenebilir.
Bu talepler:
- Nişanlıdan,
- Nişanlının anne-babasından ya da hediyeyi alan diğer kişiden istenebilir.
Ancak: Sıradan, küçük hediyeler (çiçek, çikolata gibi) iade kapsamına girmez.
🔹 4. Evlenmeye Zorlama Yasağı
Nişanlanma, evlenme vaadi içerir ama bu vaat, zorla evlendirme hakkı vermez. Yani taraflardan hiçbiri, evlenmediği için dava açarak evliliğe zorlama hakkına sahip değildir.
Kimse evlenmeye veya evli kalmaya zorlanamaz. (Anayasa m.20, TMK m.118)
🔹 Zamanaşımı Süresi
Maddi ve manevi tazminat ile hediyelerin geri verilmesine ilişkin davalar, nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
Özet Tablo
| Hukuki Sonuç | Açıklama |
| Maddi Tazminat | Haksız bozan taraf, uğranılan maddi zararları öder |
| Manevi Tazminat | Kişilik haklarına saldırı varsa talep edilir |
| Hediyelerin Geri Alınması | Değerli hediyeler geri istenebilir |
| Evlenmeye Zorlama | Mümkün değildir, sadece tazminat talep edilebilir |
| Zamanaşımı | 1 yıl |
- NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT TALEBİ
Nişanın bozulması nedeniyle maddi tazminat talebi, Türk Medeni Kanunu’nun 120. maddesine dayanan bir taleptir. Bu maddeye göre, nişanın haklı bir neden olmaksızın bozulması durumunda, zarar gören taraf, karşı taraftan maddi tazminat isteyebilir.
📌 TMK MADDE 120 – (Maddi Tazminat Hakkı)
“Nişanlılardan biri, haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozarsa veya kusuruyla nişanın bozulmasına sebep olursa, diğer nişanlı, yapılan masraflar ve katlanılan maddi kayıplar için ondan uygun bir tazminat isteyebilir. Aynı hak, nişanlının ana ve babasına veya onlar gibi davranan kişilere de tanınmıştır.”
✅ Maddi Tazminat Talep Edebilmenin Şartları:
- Geçerli bir nişan ilişkisi bulunmalıdır.
- Nişanın bozulmuş olması gerekir.
- Nişanı bozan kişi haklı bir neden olmadan nişanı sona erdirmiş olmalıdır.
- Diğer tarafın zarara uğramış olması gerekir.
- Tazminat talebi 1 yıl içinde ileri sürülmelidir.
💰 Maddi Tazminat Kapsamında Talep Edilebilecek Zararlar:
- Düğün, nişan töreni, davetiye, kıyafet vb. hazırlık masrafları
- Tarafların veya ailelerinin yaptığı seyahat, taşınma veya ev tutma gibi giderler
- İşten ayrılma, kariyer değişikliği gibi geleceğe yönelik ekonomik kayıplar
- Ailelerin nişan için yaptığı alışveriş ve hazırlık harcamaları
📅 Zamanaşımı Süresi:
Tazminat davası, nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Aksi halde dava hakkı zamanaşımına uğrar.
👨⚖️ Yargıtay Görüşü (Örnek):
Yargıtay, nişan bozulmasının üzerinden uzun zaman geçmeden yapılan düğün hazırlıkları ve harcamalar için yapılan tazminat taleplerini genellikle kabul etmekte, ancak tazminat miktarını “hakkaniyete uygunluk” ilkesiyle sınırlandırmaktadır.
📌 Sonuç:
Maddi tazminat talebiyle, nişan sürecinde yapılan harcamaların ve maddi kayıpların karşılanması amaçlanır. Ancak bu talep ancak kusurlu ve haksız olarak nişanı bozan tarafa karşı ileri sürülebilir ve somut delillerle ispat edilmelidir (faturalar, tanık beyanları, sözleşmeler vb.).
- NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MANEVİ TAZMİNAT TALEBİ
Nişanın bozulması nedeniyle manevi tazminat talebi, Türk Medeni Kanunu’nun 121. maddesine dayanmaktadır. Nişanlılardan birinin, diğerine ağır şekilde kişilik haklarına zarar verecek şekilde nişanı bozması veya bu süreci onur kırıcı şekilde yürütmesi hâlinde, zarar gören taraf manevi tazminat talebinde bulunabilir.
📌 TMK MADDE 121 – (Manevi Tazminat)
“Nişanlılardan biri, nişanın bozulmasında diğerinin kişilik haklarına saldırı teşkil eden davranışları dolayısıyla manevi tazminat isteyebilir.”
✅ Manevi Tazminat Talep Edebilmenin Şartları:
- Geçerli bir nişanlılık ilişkisi olmalı,
- Nişan bozulmuş olmalı,
- Nişanın bozulması sırasında veya öncesinde, karşı tarafın davranışları kişilik haklarına saldırı teşkil etmiş olmalı,
- Kusurlu olan tarafın eylemi sonucunda diğer taraf manevi zarara uğramış olmalı (örneğin onur, saygınlık, itibar kaybı),
- Talep, nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde yapılmalı.
💢 Kişilik Haklarına Saldırı Sayılabilecek Davranışlara Örnekler:
- Nişanlının sadakatsizliği (aldatma)
- Kamuoyu önünde küçük düşürme, iftira
- Nişanlının sosyal medyada hakaret içeren paylaşımlar yapması
- Aileye ve kişiye hakaret edilmesi
- Terk edilme şeklinin onur kırıcı olması (örneğin düğüne kısa süre kala sebepsiz terk)
⚖️ Manevi Tazminatın Amacı:
- Uğranılan manevi zararların bir nebze olsun telafi edilmesi,
- Kişinin toplumdaki onur ve saygınlığının yeniden sağlanmasıdır.
Not: Bu tazminat “cezalandırma” değil, bir manevi dengeleme aracıdır. Miktarı hâkim tarafından, olayın ağırlığına göre takdir edilir.
📅 Zamanaşımı:
Manevi tazminat talebi, nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde dava yoluyla istenmelidir. Bu süre geçirildiğinde talep zamanaşımına uğrar.
👨⚖️ Yargıtay Görüşü (Örnek):
Yargıtay, nişanın toplum içinde küçük düşürücü şekilde bozulduğu, tarafın onurunun zedelendiği durumlarda manevi tazminat taleplerini hakkaniyet ölçüsünde uygun bulmaktadır.
📌 Sonuç:
Nişanlılık ilişkisinin sona ermesinde bir tarafın diğerine karşı kişilik haklarını zedeleyici bir tutumu varsa, zarar gören taraf bu kişiden manevi tazminat isteyebilir. Ancak ispat yükü tazminat talep eden tarafa aittir (tanık, mesajlar, sosyal medya paylaşımları vb. delillerle).
- NİŞANIN BOZULMASI SONUCU HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ
Nişanın bozulması sonucu hediyelerin geri verilmesi, Türk Medeni Kanunu’nun 122. maddesinde düzenlenmiştir. Evlilik gerçekleşmediği durumda, nişanlılık süresinde verilen bazı değerli hediyelerin geri istenmesi mümkündür.
📌 TMK MADDE 122 – (Hediyelerin Geri Verilmesi)
“Nişanlılık evlenme dışında bir sebeple sona ererse, nişanlılar veya anne ve babaları ya da onlar gibi davranan kimseler, alışılmışın dışında verdiği hediyeleri geri isteyebilir.”
✅ Hediyelerin Geri İstenebilme Şartları
- Geçerli bir nişanlılık ilişkisi bulunmalıdır.
- Nişan, evlilik dışında bir nedenle sona ermiş olmalıdır (örneğin: ayrılık, anlaşmazlık, terk).
- Geri istenen hediyeler, alışılmışın dışında ve değerli olmalıdır.
- Dava, nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
🎁 Geri Verilmesi Mümkün Olan Hediyelere Örnekler
| Geri Verilir | Geri Verilmez |
| Altın takılar (bilezik, yüzük) | Çiçek, çikolata, özel gün kartları |
| Saat, elektronik eşya | Küçük çaplı hediyelik eşyalar |
| Telefon, bilgisayar | Alışverişte alınan sıradan eşyalar |
| Araba, ev gibi büyük değerler | Yemek ısmarlama gibi günlük masraflar |
Nişan yüzüğü genellikle değerli kabul edilir ve iade kapsamına girer.
🔄 Hediyeler Kimden İstenebilir?
- Nişanlının kendisinden
- Nişanlının anne-babasından ya da onlar gibi davranan kişilerden
- Hediyeyi fiilen almış olan kişiden
⚠️ İade Edilemeyen Durumlar
- Hediye tüketilmişse (örneğin para harcanmışsa),
- Hediye bozulmuş, kaybolmuş veya geri verilmesi imkânsız hâle gelmişse (bu durumda bedelinin ödenmesi gerekebilir),
- Hediye alışılmış, sembolik ya da maddi değeri çok düşükse
📅 Zamanaşımı Süresi
Nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde dava açılmazsa hediyelerin geri verilmesi talebi zamanaşımına uğrar.
👨⚖️ Yargıtay Uygulaması
Yargıtay, nişan bozulduğunda maddi değeri yüksek hediyelerin, özellikle altın ve ziynet eşyalarının geri verilmesine karar vermektedir. Hediyeler “evlenme beklentisiyle” verilmişse, evlilik gerçekleşmeyince sebepsiz zenginleşme oluşur ve bu hediyelerin iadesi gerekir.
📌 Özet
- Nişan bozulduğunda alışılmışın dışında ve değerli hediyeler iade edilir.
- İade edilmezse, bedelleri talep edilebilir.
- 1 yıl içinde dava açılması şarttır.
- Tazminattan farklı olarak, bu iade kusura bakılmaksızın yapılır.
- ANTORYUM HUKUK BÜROSU OLARAK HUKUKİ TÜM UYUŞMAZLIKLARINIZDA YANINIZDA OLMAK İSTİYORUZ. MÜVEKKİL ve AVUKAT ARASINDA KURULAN VEKALET İLİŞKİSİNİ ÖNEMSİYORUZ. ☎️ 05344191991
